một dạ vì dân vì nước, thà chết không chịu làm nô lệ. Ông ta lắng nghe,
cuối cùng, mỉm cười kín đáo. Từ đấy, tôi đến nhà thương lần nào, ông cũng
đón tôi bằng một nụ cười. Tôi xin gì, ông cũng sẵn lòng cho. Tôi thường vờ
bệnh đến xin ông giấy để vào nhà thương làm công tác liên lạc. Nghe đâu
trong kháng chiến, ông phục vụ tại một quân y viện ở bưng biền. Đây, chỗ
hai chúng tôi nói chuyện với nhau ở đây, cạnh cái bụi cỏ gấu rậm rạp này...
Sau khúc đường đá đến đoạn mương chảy ra biển. Anh Vương Văn
Huống và tôi xây cái bờ đá của đoạn mương này. Những viên đá hộc nhẵn
bóng như mài rồi.
Chân tôi bước đi, những hình ảnh cứ lần trải ra. Và tôi cứ để mặc cho
mình chìm đắm trong những hình ảnh đó. Đây, nhà "batoa"! Sụp đổ điêu
tàn, nhìn vào chỉ thấy cỏ dại và rêu xanh. Kia vườn dừa! Dừa đã cao lắm và
sai trái quá. Vườn dừa này cũng bàn tay tù chúng tôi chăm bón, vun trồng.
Hết vườn dừa thấy một tấm biển đề "Cấm chụp hình". Tấm biển này mới.
Một ngôi chùa nhỏ cạnh đó. Ngôi chùa cũng mới, giữa sân chùa có một lư
hương bằng xi măng. Bên trái đường là đồn bảo an với dãy tường dài có
dòng khẩu hiệu kẻ thật lớn và không có dấu: "Đong tien xa hoi" và "Viet
nam cong hoa muon nam". Tôi bất giác đọc chệch thành "Việt Nam cộng
hòa muốn nằm". Và miệng tự nhiên cứ tủm tỉm một mình: "Đồng tiền xã
hội", "Việt Nam cộng hòa muốn nằm... nằm bẹp, hừ Việt Nam cộng hòa
muốn nằm bẹp!".
Đằng sau đồn bảo an, lấp ló dãy nhà trước kia kíp thợ hồ ở...
Đến đây thì tới lao 4, "banh" 3 ngày xưa. Thằng Kỳ, thằng Trị đã chực
sẵn ở cửa, mỗi thằng cầm một sợi roi mây ở tay. Mặc kệ chúng mày, tao
phải xem xem còn có những gì thay đổi không đã. Tôi nghĩ như vậy và đưa
mắt liếc nhìn khắp xung quanh: hàng bàng lớn chúng tôi thường ngồi đập
đá dưới tàn bóng sum suê nay chỉ còn lại gốc. Về phía Lò Vôi, hàng bàng
tự tay tôi trồng chỉ còn có một cây nay đã to bằng bắp đùi. Nhưng những
cái hố tôi đào để trồng bàng, rất lạ, lại vẫn còn nguyên. Phía bãi biển, hàng
