đối với Zotov, thì chiến tranh đúng là một guồng máy bánh xe không cảm
xúc, không xúc động, một bánh xe đang quay cuồng không thể nào làm
lệch đường quay của nó đi được – nó là cả cuộc đời nàng, cả tương lai của
nàng, và để tìm cách chen vào tương lai ấy, nàng lẩn tay vào mở các trang
báo với cả nỗi bồn chồn nóng nẩy đúng y như chàng, và cũng đúng như
chàng tìm đọc, nàng cũng tìm những tin tức hé chút xíu dấu hiệu nào có thể
giải thích được cho nàng biết về cuộc chiến đang diễn ra như thế nào.
Thường, hai người chung nhau một tờ báo cùng một lúc, chỉ cho nhau thấy
những đoạn tin tin tức quan trong. Với cả hai người, báo chí là một cái gì
thay thế cho những bức thư chẳng bao giờ nhận được. Paulina chăm chú
đọc những thông cáo về các trận đánh ở tiền tuyến, cô băn khoăn không
biết chồng mình có ở mặt trận ấy không, và theo lời khuyên của Zotov cô
cũng đọc cả những mục nói về chiến lược của bộ binh và thiết giáp trong tờ
Sao Đỏ, mỗi lần đọc các bài ấy cặp mày cô lại phải nhíu lại trong cố gắng.
Các bài trong tờ Ehrenburg đối với Zotov làm chàng thích lắm, chàng
thường đọc to lên cho Paulina nghe. Mỗi khi chàng năn nỉ được Paulina
cho chàng mượn những tờ báo không được đọc, chàng thường cắt một vài
bài trong tờ báo để làm của riêng của mình.
Bây giờ chàng có liên hệ quá sâu xa với nàng Paulina, với mẹ nàng và
con nàng rồi, sự liên hệ ấy nếu là người chưa từng trải qua những khốn khổ
bất hạnh ở đời này thì nhất định chẳng bao giờ có được với nhau. Chàng có
thể lấy phần đường ăn của chàng đem cho thằng bé con nàng được.
Nhưng trong lúc lật từng trang các tờ báo, không bao giờ Zotov lại
dám chạm vào bàn tay trắng muốt của Paulina – cái lý do của không dám
đụng chạm ấy không phải là chồng nàng hay vợ chàng, mà chính là vì nỗi
niềm u uẩn thiêng liêng nó ràng buộc hai người với nhau.
Paulina trở thành người bạn thân nhất của chàng, là lương tri của
chàng, là chứng nhân cho niềm tin của chàng ở Krechetovka này, hay ở bất
cứ nơi nào, bất cứ mặt trận nào ở bên này chiến tuyến, như vậy thì làm sao
