hắn: ngồi ngay ngắn, hiên ngang, nghiêm nghị với nụ cười rộng mở, chúng
tôi nhìn thẳng vào mắt họ, làm cho động cơ trên ô tô của họ tắt ngấm đi và
mặt kính ô tô sáng lòe lên trong nắng, tới khi đèn xanh đã bật mà họ vẫn
không sao nổ máy được, Cứ đứng nguyên trong trạng thái hoang mang cực
độ với một bầy khỉ nhăn nhở ngay bên cạnh và chẳng có ai xung quanh mà
kêu cứu.
Và cứ thế McMurphy cầm đầu mười hai đứa phóng xe về phía đại
dương.
Có lẽ hơn tất cả chúng tôi, McMurphy hiểu sự bốc đồng của chúng tôi là
giả tạo, bởi đến tận giờ hắn vẫn chưa gây cười nổi cho một ai. Có thể hắn
chưa hiểu tại sao chúng tôi không muốn cười nhưng đã ý thức được rằng
người ta chưa phải là chúa tể thực sự chừng nào chưa thể nhìn mọi việc
dưới cái mặt hài hước của nó. Hơn nữa, hắn lúc nào cũng cố gắng chỉ ra cái
mặt hài hước ấy đến mức khiến tôi nghi ngờ: liệu hắn có nhìn thấy cái mặt
kia không? Liệu hắn có nhận ra cái gì đã thiêu rụi tiếng cười ngay từ trong
dạ chúng tôi không? Có thể những đứa còn lại cũng không nhận ra nổi điều
đó, mà chỉ cảm thấy được áp lực của các tia, các tần số khác nhau đập vào
mình từ các phía, uốn cong và xô đẩy họ lúc vào chỗ này lúc tới chỗ kia,
cảm thấy Liên hợp đang tác động lên mình - nhưng tôi thì tôi nhận ra.
Cũng như người ta chỉ có thể nhận ra sự thay đổi trong mỗi con người
sau một thời gian dài xa cách, trong khi những người gặp họ ngày lại ngày
không hề để ý, bởi nó diễn ra rất từ từ. Trên toàn vùng ven biển, tôi nhận ra
những dấu hiệu của sự đổi thay mà bàn tay Liên hợp đã tạo nên trong thời
gian tôi vắng mặt, chẳng hạn: một chuyến tàu dừng lại trên sân ga rặn ra
một đám đàn ông mặc những bộ quần áo và đội những chiếc mũ đóng dấu y
hệt nhau, nom đều đặn như một lứa tằm, những sinh vật nửa sống nửa chết ì
ầm ùa ra từ toa cuối, rồi động cơ điện lại rú lên và con tàu tiếp tục lao sâu
vào những vùng đất hoang dại, đổ tiếp ở đâu đó một lứa sâu bọ nữa của
mình.
Hay ví dụ năm nghìn ngôi nhà giống hệt nhau do máy móc đập khuôn
rồi rải ra trên những quả đồi ở ngoại ô thành phố, chở thẳng từ nhà máy
đến, còn mới tinh và móc vào nhau như một chuỗi xúc xích, một tấm biển
thông báo ghi: TỔ ẨM MIỀN TÂY - NHŨNG NGƯỜI CÓ THÂM NIÊN
