Lý thuyết có tên Cộng đồng Trị liệu tôi đã nghe cả ngàn lần đến nỗi có
thể kể lại từ đầu chí cuối rồi lại từ cuối lên đầu - nào là con người cần phải
học cách sống trong nhóm trước lúc có thể thực hiện chức năng sống trong
xã hội bình thường; nào là nhóm phải giúp anh ta, chỉ cho thấy bệnh tật ở
đâu; và ai là người bình thường còn ai là người không bình thường thì xã
hội tự quyết định lấy, anh chỉ có việc nghe theo. Và tuốt tuồn tuột những
việc như thế. Chỉ cần xuất hiện bệnh nhân mới là gã bác sĩ lập tức tuôn ra
toàn bộ lý thuyết của mình, dường như đó là lúc duy nhất gã được thấy
mình quan trọng, được điều khiển cuộc họp. Gã sẽ thuyết trình về mục đích
của Cộng đồng Trị liệu là một phân khoa dân chủ, hoàn toàn do các bệnh
nhân tự quản và bầu nên, nó sẽ trả bệnh nhân lại đường phố, lại thế giới
Bên ngoài với tư cách những công dân tốt. Bất kỳ điều gì anh không hài
lòng và bất kỳ điều gì anh muốn thay đổi, cần phải nói ra trước nhóm và
cùng thảo luận, chứ không được để mưng mủ lên trong lòng. Và anh cần
phải cảm thấy hoàn toàn thoải mái với những người xung quanh đến mức
có thể tranh luận thẳng thắn về các vấn đề cảm xúc với bệnh nhân cũng như
với các nhân viên bệnh viện. Hãy trò chuyện, gã bảo, hãy bàn luận và hãy
thú nhận. Còn nếu trong khi nói chuyện bình thường bạn anh có nói ra điều
gì thì hãy ghi vào trong sổ trực để bác sĩ và y tá đều biết. Đấy không phải là
“gõ đầu” như người ta nói lóng với nhau mà là giúp đỡ bạn bè. Phải lôi ra
những lỗi lầm cũ để rửa sạch trước mắt mọi người. Phải tham Thảo luận tập
thể, phải giúp mình và bạn bè thâm nhập vào các bí ẩn của tiềm thức. Đối
với bạn bè không được giấu giếm điều gì.
Gã bác sĩ thường kết thúc bằng lời giáo huấn, nhiệm vụ của chúng ta là
làm cho bệnh viện giống những nơi dân chủ tự do khác, nơi mà các bạn đã
sống qua. Hãy để cho thế giới Bên trong trở thành hình mẫu thu nhỏ của thế
giới Bên ngoài mà một ngày đẹp trời nào đó các bạn sẽ được trở về.
Có lẽ gã còn tiếp tục bàn luận dài dòng nữa nhưng thường thường đến
đây thì mụ Y tá Trưởng chặn gã lại, rồi giữa lúc yên ắng của cuộc họp, lão
già Pete đứng dậy, lắc lư cái đầu như cái nồi đồng dúm dó và nói với mọi
người rằng lão mệt mỏi lắm rồi, rồi mụ Y tá Trưởng sai một ai đó trông
nom lão, người ta vỗ về Pete và cuộc họp lại tiếp tục.
Chỉ có một hôm, một lần duy nhất, tôi nhớ khoảng bốn hay năm năm
