kiểu sống đa thê của ông, lại còn vui vẻ, lại còn lo lắng cho cả cái “gia tộc
Mật rỗ”, lại còn nhận về mình mọi thiệt thòi, khổ cực. Bà nhận nuôi thằng
Chột như một sự đương nhiên. Bà còn bảo tôi: “Sướng nhá, thế là từ nay có
cậu có cháu, dựa vào nhau mà sống, chẳng hơn à?” Như thế nghĩa là tôi
phải gọi thằng Chột bằng cậu vì mẹ tôi vẫn xưng “con” với bà Quản. Thằng
Chột về Xóm Đáy được chưa lâu thì mẹ tôi một hôm đi bán cháo về, bỗng
lao vào giường khóc như mưa như gió, vật mình vật mẩy như mất vàng mất
bạc. Tôi sợ quá, cứ ngồi bệt ở cửa không dám ho he, thút thít gì. Qua trưa,
xuống chiều, vật vã mãi rồi mẹ tôi cũng thiếp đi. Tôi đói đến lả cả người
mà khômg dám bước lại gần mẹ. Tiếng hời ai oán, thảm thiết của mẹ làm
tất cả các sợi thần kinh trong tôi mềm nhão hết cả ra, tê liệt tứ chi, toàn thân
rơi vào tình trạng vô cảm. Khi bóng tối bắt đầu buông xuống thì mẹ choàng
tỉnh dậy. Như vậy là mẹ đã nằm cả ngày, bỏ mất buổi cháo chiều như mọi
hôm. Mẹ bỗng nhìn thấy tôi ngồi bệt ở cửa buồng. Mẹ xốc tôi lên, nước
mắt mẹ rơi xuống mặt tôi. Mẹ nói khào khào, giọng khản đặc:
- Thế là hết rồi con ạ. Bố con đi lấy vợ rồi. Bố con không đáng mặt
đàn ông đâu. Bố con hèn lắm.
Tôi bảo:
- Mẹ tìm được bố con rồi à?
Mẹ gật đầu:
- Tìm được lâu rồi. Nhưng mẹ phải giữ cho bố con, mẹ không dám
nhận. Bố con là người của chế độ mới. Người của chế độ mới không thể có
mối quen biết với người của cha Phăng, của giáo dân khu Nhà Thờ như mẹ.
Mẹ cứ tưởng rồi bố con sẽ tìm cách thu xếp. Ai ngờ bố con lại bỏ mặc mẹ
con mình để đi lấy vợ mới. Biết thế này mẹ đi với bà vào Nam cho xong.
Tôi thương mẹ quá mặc dù chẳng hiểu nỗi mất mát trong mẹ nó to lớn
đến đâu, đau đớn đến mức độ nào. Với tôi, cái người gọi là “bố” kia chẳng
có gì đáng phải quan tâm cả. Tôi chưa bao giờ cần đến ông ta. Tôi cũng
chẳng biết là có ông ta thì tôi được gì, hơn gì mà không có ông ta thì tôi sẽ
thiệt gì, mất gì? Những điều mẹ nói với tôi lúc ấy phải tới hai mươi năm
sau tôi mới hiểu được. Nhưng mẹ chỉ nói có thế thôi. Mẹ nhìn ánh mắt đờ
dại, u tối của tôi, nhận ra rằng nó còn quá non dại để có thể hiểu những
