lúc tôi chỉ mong lửa đạn ùa về xóm này để chấm dứt cái đời khổ hận của
người đàn bà đua đòi di cư gần đất xa trời này cho rồi.
Tôi lập lại vì thất thế lắm tôi mới về ở đây sống tạm, rất tạm. Trong cái
xóm mệnh danh là xóm Chuồng Ngựa thuộc Ấp Tây III Phú Nhuận này,
chưa có cái gì gọi là mới, là văn minh dù nó ở kè ngang hông Sài Gòn. Đó
là một khu đất lồi lõm có chút đỉnh gò đống, mồ mả và kinh lạch trông cũng
được lắm. Nó nằm sau đường Chi Lăng và không xa Lăng Ông Bà Chiểu
lắm. Đa số gồm nhà lá. Có một ít nhà ngói thô lợ quê mùa còn hơn nhà lá
và bán khai còn hơn chòi tranh. Đó là nhà của những tay có máu mặt bằng
nửa con tép riu mới nở, như chủ một nhà dệt chẳng hạn. Đời sống của họ
còn quá tối tăm mặc dầu họ cũng tậu được xe hơi và dĩ nhiên những chiếc
xe hơi này đã hơn một lần chạy qua trung tâm Sài Gòn, thành phố đông dân
cư nhất và thật sự náo loạn nhất của thế giới hôm nay, thành phố duy nhất
trên thế giới này đang làm một cuộc tổng hợp đầy máu xương bao nhiêu
nền văn hóa Đông Tây lớn nhất từ ngàn xưa. Như đã nói, xóm này mang cái
tục danh là xóm Chuồng Ngựa. Chắc trước kia, không xa lắm đâu, ở đây
phải có nuôi nhiều ngựa lớn nhỏ đủ cỡ trong những chuồng ngựa to nhỏ
nằm rải rác đâu đây và phần lớn trai tráng đều là những tay nài tài tử hay
đánh xe thổ mộ truyền tử lưu tôn. Nhiều buổi trưa thanh vắng tôi cảm thấy
rợn người khi nghe đâu đây trong hơi gió những bầy ngựa thiên cổ lũ lượt
kéo nhau trở về hí lộng vang lừng. Xóm này ngày xưa có nuôi nhiều ngựa
thật mà. Bằng chứng là hiện nay vẫn còn có ba bốn ông già đánh xe thổ mộ
sau khi đi qua những con đường gập ghềnh, khúc khuỷu vẫn thường về đậu
nghỉ đêm ở đây như quyến luyến cái mùi cố hương còn lẩn quất đâu đây
trong những đêm trăng tà. Bằng chứng chắc chắn nhất là cái mùi đất, cái
mùi nhà cửa ở đây vẫn còn phảng phất chút đỉnh cái mùi ngựa thời xưa hay
cái mùi của những cục gì đó của những con ngựa, của những thế hệ ngựa đã
đi qua, và cái thời phồn thịnh của nó chấm dứt ở đây không xa như đã nói.
Bằng chứng hùng hồn nữa là tất cả những đàn ông cố cựu trong xóm vẫn
còn mang dáng dấp gì xa xôi nhưng chắc chắn thuộc về nghề cắt cỏ nuôi
ngựa và đánh xe thổ mộ. Đó là cái bộ điệu, cái dáng đi, cái cách ăn nói, cái
tiếng cười bất ngờ ngẩng cổ lên và nhăn răng sít rịt (như ngựa hí khi động
cỡn hoặc khi tự nhiên thấy khoái chí). Tôi đã có dịp quan sát họ trong
