suốt từ Tuyên Quang, Thái Nguyên đến Nghệ An, Sơn La... Lúc tuổi già
mãn bóng mới chịu về quê hẳn.
Cha tôi nhìn bóng nắng xế chiều rưng rưng ngoài sân, cái nắng rất dễ
làm người ta xúc động:
- Chị Tèo này. Anh chị mang được cái gì ở nhà này đi thì tùy. Ở phố
không thiếu, nhưng chỉ vác cái thân ra khỏi nhà là tôi tủi lắm.
Vợ tôi nhìn chồng, hai mắt chờ đợi. Tôi hoang mang, nửa muốn ra đi
nửa muốn ở lại. Không ngờ giây phút rời nhà lên phố lại nặng nề, khó nhọc
thế.
Cha tôi có hai người con trai, tôi là út. Thời trước, nhà chỉ có hai đinh,
kể như là hiếm. Đẻ anh cả một thời gian rất dài, sau mới sinh thêm tôi.
Thoát cảnh độc đinh, cha tôi làm thịt con lợn bẩy chục cân đãi cả làng.
Cha mẹ tôi là người cả nghĩ hay lo. Bất cứ thứ gì ông bà cũng sắm hai:
Hai cái nhà, hai cái xe đạp, hai cái mâm đồng, hai cái chày giã cua, hai cái
thớt gỗ nghiến, hai đồng bạc trắng hoa xòe để đánh gió... Tất nhiên là để
cho hai xuất đinh là anh cả và tôi. Anh cả tôi ra ở riêng từ lâu và anh đã
được mang nửa số đó đi theo.
Bây giờ, nhà tôi ở Hà Nội mặt phố to đùng, bán đi có thể mua hết đất
làng Yên Hạ, đồ dùng modern sang trọng chẳng thiếu thứ gì. Cha già mẹ
héo chẳng biếu xén, nuôi dưỡng lại cuỗm đi thì còn ra cái giống gì.
Vợ tôi một mực chỉ xin đồng bạc trắng hoa xòe. Hóa ra, nàng cũng là
dâu thảo, không tham. Mẹ tôi khóc sểu sớn, kể lể. Mới vài tuần trước cô
con dâu còn cắp củm cất giữ đôi bát chiết yêu, lau chùi mâm đồng sáng
choang, ngắm nghía thích thú quá; vậy mà nay nó dửng dưng.
Cứ như của để dành bà sắm ra con cái chẳng cần, thành đồ thừa; rồi sẽ
đến lúc hai cái thân già này cũng thành đồ thừa nốt. Cứ như con cái đi ra
phố là đi mãi, không có ngày về. Hóa ra, cái sự đi - ở nặng nề hay nhẹ
nhàng là do tâm sự con người mà ra cả.
- Còn cái nón mê thủng chóp đậy vại cà kia; tôi cũng muốn anh chị mang
đi theo.
Tôi cứ tưởng tai nghe nhầm. Cái nón mê thủng chóp! Chẳng đáng giá gì.
Nón mê ở cái làng quê nghèo kiết này, nhà nào cũng có. Nó gắn liền với
tuổi thơ tôi lam lũ đi tát múc, đi trâu bò..., lúc nào cũng đội trên đầu thòi cả
