người Anh đến tham quan. Nhưng hình như ông không thu phục được thiện
cảm của cư dân Combray, bởi những người này xông vào ông khi ra khỏi
nhà thờ sau lễ mi xa và chặt đầu ông. Vả chăng Théodore thường cho mượn
một cuốn sách nhỏ có những lời giải thích.
“Nhưng điều lạ nhất không thể chối cãi trong nhà thờ của chúng ta, đó
là điểm quan sát ta có được từ gác chuông và nó thật kỳ vĩ. Chắc chắn rằng,
với bà là người không thật sung sức, tôi sẽ chẳng khuyên bà trèo chín mươi
bảy bậc thang của chúng ta, đúng bằng một nửa của đại giáo đường Milan
danh tiếng. Người khỏe mạnh cũng mệt, càng mệt hơn vì phải gập đôi người
lại mà trèo nếu không muốn vỡ đầu và áo quần vương lấy mọi mạng nhện
của cầu thang. Dù sao mặc lòng bà cũng cần mặc thật ấm, ông nói thêm (mà
không nhận thấy nỗi bất bình của cô tôi do cái ý nghĩ bà có khả năng trèo
lên gác chuông), vì gió lùa mạnh lắm một khi lên tới trên ấy! Một số người
khẳng định đã cảm thấy ở đó khí lạnh của cái chết. Chẳng hề gì, ngày Chủ
nhật bao giờ cũng có những đoàn thậm chí đến từ rất xa để chiêm ngưỡng vẻ
đẹp của toàn cảnh và ra về hoan hỉ. Này, Chủ nhật tới, nếu thời tiết vẫn tốt,
chắc chắn các vị sẽ thấy đông người, bởi có hội rước Cầu Yên. Vả chăng
cần thú nhận là ở đó ta được hưởng một cảnh tượng thần tiên, vói những
khoảng hở nhìn được xa ra đồng bằng và có một đặc trưng hết sức riêng
biệt. Khi trời quang ta có thể nhìn rõ được đến mãi Verneuil. Nhất là ta bao
quát được đồng thời những thứ mà bình thường ta chỉ có thể nhìn thấy riêng
lẻ cái nọ không có cái kia, như dòng sông Vivonne và các đường hào Saint-
Assise-lès-Combray, bị một rặng cây to ngăn cách, hoặc còn như những con
kênh khác nhau của Jouy-le-Vicomte (Gaudiacus vice comitis, như bà biết).
Mỗi lần đi đến Jouy-le-Vicomte, tôi thấy rõ một đoạn của con kênh, rồi khi
rẽ quanh một phố lại thấy một đoạn khác, nhưng lúc ấy tôi không nhìn thấy
đoạn trước nữa. Tôi đã cố kết nối chúng với nhau nhờ tâm tưởng, song điều
đó chẳng gây được nhiều ấn tượng. Từ gác chuông Saint-Hilaire thì khác, đó
là cả một mạng lưới bao lấy địa phương. Chỉ có điều ta không nhìn rõ được
nước, cứ như thể những đường nứt lớn cắt hẳn thành phố ra nhiều mảnh,
thành thử nó giống như một chiếc bánh sữa mà các miếng hãy còn dính với
