thấy buồn cười vì vị khách sững sờ không biết là thứ Bảy chúng tôi ăn trưa
sớm hơn, thì bác thấy còn hài hước hơn nữa (đồng thời trong thâm tâm đồng
tình với thái độ bài ngoại hẹp hòi này) khi cha tôi, chẳng nghĩ rằng kẻ man
di kia có thể không biết chuyện đó và đáp lại mà không giải thích gì hơn
trước sự ngạc nhiên của người ấy vì thấy chúng tôi đã ở trong phòng ăn rồi:
“Nhưng kìa, thứ Bảy mà!” Kể chuyện đến điểm này, bác lau nước mắt vì
cười ngất và để tăng thêm thú vui đang cảm thấy, bác kéo dài cuộc đối thoại,
bịa ra những lời đáp của vị khách mà cái tiếng “thứ Bảy” chẳng giải thích
được điều gì hết. Và không hề phàn nàn vì sự thêm thắt của bác, những điều
ấy còn chưa đủ với chúng tôi và chúng tôi bảo: “Nhưng hình như ông ta còn
nói gì khác nữa cơ. Lần đầu tiên bác kể dài hơn mà.” Ngay cả bà cô tôi cũng
bỏ đồ khâu may, ngẩng đầu lên và nhìn qua bên trên kính kẹp mũi.
Thứ Bảy còn điều đặc biệt nữa là ngày hôm ấy, trong tháng Năm,
chúng tôi ra khỏi nhà sau bữa tối để đi dự “tháng của Marie”.
Bởi đôi khi chúng tôi gặp tại đó ông Vinteuil, rất nghiêm khắc đối với
“kiểu cách đáng tiếc của số thanh niên luộm thuộm, hùa theo tư tưởng thời
hiện tại”, nên mẹ tôi chú ý để không có gì bất ổn trong trang phục của tôi,
rồi chúng tôi đi đến nhà thờ. Tôi nhớ mình đã bắt đầu yêu cây sơn tra chính
vào tháng của Marie. Không chỉ trong giáo đường, thật thiêng liêng nhưng
chúng tôi có quyền bước vào, mà được đặt ngay trên ban thờ, khăng khít với
những điều huyền diệu mà chúng đang tham gia lễ mừng, sơn tra trải ra giữa
các giá nến và các bình thiêng những cành nhánh kết vào nhau theo chiều
ngang thành một bài trí hội hè, còn được điểm tô thêm bằng đường viền uốn
lượn của lá trên đó rải rắc vô số, giống như trên đuôi áo cô dâu, những chùm
nho nhỏ các nụ hoa rực rỡ sắc trắng. Nhưng, chỉ dám lén nhìn, tôi cảm thấy
những sự bài trí tráng lệ này sống động và chính bản thân thiên nhiên, khi
khía những đường răng cưa trên lá, khi thêm đồ trang sức tuyệt vời là những
nụ hoa trắng, đã khiến cho sự trang hoàng ấy xứng với điều vừa là một hội
vui bình dân vừa là một nghi thức thần bí trang trọng. Trên cao hơn, những
vành cánh hoa nở ra đây đó với vẻ yêu kiều vô tư lự, và giữ lại một cách thật
hững hờ như lớp trang phục cuối cùng và mỏng nhẹ, chùm nhụy mảnh tựa
