còn chưa tan chảy. Hãy đến với y phục lụa là vẻ vang của bông huệ xứng với
Salomon
, và muôn hồng ngàn tía của hoa tử la lan, nhưng trước hết hãy đến
với làn gió hiu hiu hãy còn lành lạnh vì những đợt sương giá cuối cùng và
sắp làm hé nở, cho đôi bướm từ sáng nay đợi chờ ngoài cửa, đóa hồng đầu
tiên của Jérusalem.”
Mọi người trong nhà tự hỏi xem liệu có nên cứ để tôi đến ăn tối với ông
Legrandin hay không. Nhưng bà tôi không chịu tin rằng ông đã thất lễ.
“Chính các con thừa nhận rằng ông ta đến đó với bộ trang phục thật giản dị
nó chẳng phải trang phục của một kẻ chuộng thời thượng.” Bà tuyên bố rằng
dù sao mặc lòng, và cứ cho là mọi việc còn tệ hơn thế, nếu ông ta đã thất lễ,
thì làm như không nhận thấy lại tốt hơn. Thật ra bản thân cha tôi, tuy là
người tức giận nhất vì thái dộ của Legrandin, song có lẽ vẫn giữ một mối
ngờ vực cuối cùng về ý nghĩa bao hàm trong thái độ kia. Nó cũng giống như
bất kỳ thái độ hoặc hành vi nào tiết lộ tính cách sâu xa và che giấu của ai đó:
nó không liên kết với những lời nói trước kia của họ, chúng ta không thể
làm cho nó được xác nhận qua lời chứng của kẻ phạm lỗi sẽ không thú tội;
chúng ta đành phải dựa vào chứng cứ của giác quan ta mà trước hồi ức cô
lập và thiếu nhất quán kia, ta tự hỏi liệu chúng có bị một ảo tưởng lừa gạt
chăng; thành thử những thái độ như vậy, những thái độ duy nhất có tầm
quan trọng, thường để lại nơi ta vài mối ngờ vực.
Tôi ăn tối với Legrandin trên sân thượng nhà ông; trời sáng trăng: “Có
một chất tĩnh mịch tuyệt vời, phải không nào, ông ta bảo tôi; với những con
tim bị thương tổn như tim tôi, một nhà tiểu thuyết mà sau này cậu sẽ đọc,
cho rằng chỉ bóng tối và sự tĩnh mịch là thích hợp. Và này cậu ạ, trong đời
người có một giờ khắc lúc này đây hãy còn xa với cậu lắm, giờ khắc mà cặp
mắt mệt mỏi chỉ còn chịu nổi một ánh sáng, thứ ánh sáng được một đêm đẹp
trời như đêm nay điều chế và gieo rắc dần dần cùng với bóng tối, mà đôi tai
chỉ còn có thể lắng nghe điệu nhạc do ánh trăng dạo trên cây sáo của thinh
lặng.” Tôi lắng nghe lời lẽ của ông Legrandin mà tôi thấy bao giờ cũng thật
thú vị; nhưng bối rối vì hồi ức về một người phụ nữ mà gần đây tôi mới nhìn
thấy lần đầu, và bây giờ biết Legrandin giao du với nhiều nhân vật quý tộc
