“Nào, Gilberte, lại đây; con đang làm gì thế”, một bà mặc áo trắng vừa
rồi tôi không trong thấy, la lên bằng một giọng the thé và hách dịch, cách bà
ta một quãng một ông vận đồ chéo go mà tôi không quen, đang chằm chằm
cặp mắt lồi nhìn tôi; còn cô gái ngừng phắt nụ cười, cầm lấy chiếc mai và
bước ra xa không ngoảnh lại phía tôi, với vẻ ngoan ngoãn, kín bưng và xảo
trá.
Cái tên Gilberte lướt qua bên tôi như vậy, được trao như một tấm bùa
có lẽ một ngày nào đó sẽ cho phép tôi tìm lại được kẻ mà nó vừa khiến cho
thành một con người, kẻ mà, khoảnh khắc trước đó, chỉ là một hình ảnh mơ
hồ. Cái tên ấy lướt qua như vậy, được thốt ra bên trên hoa nhài hoa thập tự,
chua ắt và mát lạnh như những giọt nước của ống tưới màu lục; làm cho
vùng không khí tinh khiết nó đã đi qua – và nó cách ly ra – thấm nhiễm, lấp
lánh sắc cầu vồng từ bí ẩn cuộc đời của cô gái mà nó định danh cho những
con người may mắn cùng sống, cùng du hành với cô; làm lan tỏa dưới cây
sơn tra hồng, ngang tầm cai tôi, tinh chất của tình thân giao, hết sức đau xót
cho tôi, giữa họ với cô, với điều lạ lùng chẳng biết của cuộc đời cô mà tôi sẽ
không tham dự.
Một khoảnh khắc, (trong lúc chúng tôi đi ra xa và ông tôi lẩm bẩm:
“Tội nghiệp Swann, họ khiến cậu ấy đóng vai trò như thế nào chứ: họ làm
cậu ấy ra đi để cô ta ở lại một mình với gã Charlus của cô ta, vì chính là gã
đấy, ta đã nhận ra gã! Lại còn con bé, dính dáng vào toàn bộ nỗi ô nhục
này!”) ấn tượng lưu lại trong tôi bởi giọng điệu áp chế bà mẹ Gilberte nói
với cô mà cô chẳng cãi lại, trong khi cho tôi thấy cô như buộc phải vâng
theo ai đó, như không ở cao hơn hết thảy, làm dịu đôi chút nỗi đau, trả lại
cho tôi vài hy vọng và giảm bớt tình yêu nơi tôi. Nhưng tình yêu ấy lại đang
lên rất nhanh như một phản ứng qua đó con tim tủi nhục của tôi muốn ở
ngang tầm với Gilberte hoặc hạ cô thấp xuống bằng nó. Tôi yêu cô, tôi tiếc
đã không có thời gian và cảm hứng để xúc phạm cô, để làm đau cô, và để
buộc cô phải nhớ đến tôi. Tôi thấy cô đẹp đến mức mình muốn mình có thể
quay trở lại, để nhún vai hét lên với cô: “Sao mà tôi thấy cô xấu xí, kệch
cỡm đến thể, sao mà cô khiến tôi gớm ghiếc đến thế!” Trong khi ấy tôi bước
