buộc phải im lìm bất động từ lâu, nhưng chất chưa tại chỗ hoạt khí và tốc độ
được tích tự, sau đó có nhu cầu, như một con quay được buông ra, phải
phung phí tốc độ và họat khí ấy theo mọi hướng. Tường các ngôi nhà, hàng
rào Tansonville, cây cối trong rừng Roussainville, các bụi rậm mà
Montjouvain dựa lưng, bị chiếc ô hay cây gậy quật vào, nghe những tiếng
reo vui, cả nhát quật cả tiếng reo chỉ là những ý tưởng mơ hồ làm tôi phấn
khích, song chưa đạt tới trạng thái an tĩnh và sáng tỏ, vì đã thích một nẻo rẽ
dễ dàng sang một lối thoát tức thì hơn là một sự lý giải chậm chạp và khó
khăn. Như vậy phần lớn những gì gọi là diễn tả điều chúng ta cảm nhận chỉ
rũ bỏ cho ta điều đó bằng cách chưa nó ra khỏi ta dưới một hình thái mơ hồ
vốn chẳng dạy cho ta nhận biết nó. Khi tôi thử cân nhắc những gì mà mình
chịu ơn phía Méséglise, thì trong những phát hiện khiêm nhường mà
Méséglise là khung cảnh ngẫu nhiên hay nguồn cảm hứng tất yếu, tôi nhớ
lại, chính vào mùa thu ấy, trong một chuyến dạo chơi, gần bờ dốc rậm rạp
bảo vệ Montjouvain, lần đầu tiên tôi kinh ngạc vì tình trạng so le giữ cảm
tưởng của ta và biểu hiện thông thường của cảm tưởng ấy. Sau một giườ vui
vẻ chống chọi lại gió mưa, khi tôi đến ven hồ Montjouvain, trước một túp
lều nhỏ lợp ngói nơi bác làm vườn nhà ông Vinteuil cất dụng cụ, thì mặt trời
vừa xuất hiện trở lại, và những dải vàng được mưa rào gột rửa lại tinh khôi
lấp lánh dát lên bầu trời, lên cây cối, lên tường căn lều, lên mái ngói còn ướt,
trên đỉnh có một chị gà mái dạo quanh. Ngọn gió thổi rạp theo chiều ngang
đám cỏ dại mọc nơi vách tường, và những chiếc lông tơ của con gà mái,
từng chiếc từng chiếc để hơi giúo tạt đến tận cùng chiều dài, với vẻ buông
thả hững hờ của những vật nhẹ vô sinh khí. Mái ngói in xuống mặt hồ lại
đang phản quang nhờ ánh nắng, một đường vân màu hồng, mà tôi chưa bao
giờ từng để ý. Nhìn thấy trên mặt nước và mặt tường một nụ cười mờ nhạt
đáp lại nụ cười của bầu trời, tôi vừa reo lên hứng khởi vừa cung chiếc ô đã
cụp lại: “Chà, chà, chà, chà.” Nhưng cùng lúc ấy tôi cảm thấy bổn phận
mình lẽ ra không nên dừng ở mấy tiếng mù mờ kia mà phải gắng xem xét rõ
hơn niềm hân hoan nơi mình.
Và cũng chính trong khoảnh khắc ấy – nhờ một bác nông dân đi qua,
khí sắc đã khá cáu kỉnh rồi, càng cáu kỉnh thêm khi suýt nữa bị ô của tôi vụt
