“Tớ không dám nhổ lên đấy ư? Lên cái ấy ư?” cô bạn nói với thái độ cố
tình thô bạo.
Tôi không nghe được gì thêm, vì cô Vinteuil, với một vẻ mệt mỏi, vụng
về, bận rộn, lương thiện và buồn bã, ra đóng các cánh cửa xếp và cửa sổ,
nhưng giờ đây tôi biết, đối với tất cả những đau khổ mà khi còn sống ông
Vinteuil từng chịu đựng vì con gái, sau khi chết ông đã được con đền đáp
những gì.
Ấy vậy mà từ đó tôi cứ nghĩ rằng nếu như ông Vinteuil có thể chứng
kiến cảnh tượng trên, có lẽ ông vẫn chưa mất niềm tin ở tấm lòng nhân hậu
của con gái mình, và thậm chí có lẽ ông không hoàn toàn sai về chuyện ấy.
Dĩ nhiên, trong các tập quán của cô Vinteuil, vẻ ngoài của cái ác thật trọn
vẹn đến mức ta khó gặp được vẻ đó hiện hữu với mức độ hoàn hảo đến thế ở
nơi nào khác ngoài một ả bạo dâm; chính là dưới ánh đèn sân khấu của
những rạp hát đường phố hơn là dưới ánh đèn một ngôi nhà thôn dã đích
thực mà ta có thể nhìn thấy một người con gái làm cho bạn mình nhổ lên
chân dung một người cha đã chỉ sống vì mình; và hầu như chỉ có thói bạo
dâm mới cung cấp một cơ sở trong đời sống cho mỹ học của kịch thông tục.
Trong thực tế, ngoài những trường hợp bạo dâm, một đứa con gái có thể có
những lỗi lầm vi phạm cũng tàn ác như những lỗi lầm vi phạm của cô
Vinteuil đối với vong linh và ý nguyện của người cha quá cố, nhưng ả sẽ
không thâu tóm chúng một cách rõ ràng qua một hành động biểu trưng thô
sơ đến thế và ngờ nghệch đến thế; những gì là trọng tội trong cách cư xử của
ả sẽ được che đậy hơn trước mắt người khác và ngay cả trước mắt ả là người
thực hiện cái ác mà không tự thú nhận. Nhưng, xa hơn vẻ bề ngoài, trong
lòng cô Vinteuil, cái ác, ít ra là ban đầu, chắc chẳng phải không pha trộn.
Một kẻ bạo dâm như cô là nghệ sĩ của cái ác, điều mà một kẻ hoàn toàn xấu
không thể làm được bởi cái ác sẽ không ở bên ngoài kẻ đó, nó dường như
hết sức tự nhiên đối với kẻ đó, thậm chí không phân biệt với kẻ đó; còn đức
hạnh, hồi ức về người quá cố, tình con yêu cha, bởi kẻ đó không còn tôn
sùng những điều này, nên sẽ chẳng tìm thấy một lạc thú phạm thượng trong
việc báng bổ chúng. Những kẻ bạo dâm thuộc loại cô Vinteuil là những con
