một trạng thái hiếm hoi đến thế, dị thường đến thế, khiến ta lạc lõng đến thế,
là nơi di trú có tác dụng an tĩnh đến thế, nếu như cô nhận rõ được ở mình
cũng như ở tất cả mọi người, cái sự thờ ơ trước những đau khổ do mình gây
ra và, dù mọi người có đặt cho nó những tên gì khác, vẫn là hình thái khủng
khiếp và thường trực của sự tàn ác.
Nếu như đi về phía Méséglise khá đơn giản, thì đi về phía Guermantes
lại là chuyện khác, vì đường dạo chơi xa và mọi người muốn biết chắc thời
tiết sẽ nhưu thế nào. Khi ta dường như bước vào một loạt ngày đẹp trời; khi
Françoise tuyệt vọng vì chẳng một giọt mưa nào rơi xuống cho “mùa màng
tội nghiệp”, và rền rĩ kêu lên vì chỉ thấy những cụm mây trắng hiếm hoi trôi
trên nền trời xanh lam yêu ả: “Có khác nào nhìn thấy nhữung con cá mập
không hơn không kém đang nô đùa phô mõm ra trên kia. Chà! Nào chúng có
nghĩ đến chuyện làm mưa cho những nông phu tội nghiệp! Thế rồi khi lúa
mì mọc lên rồi, là mưa lại rơi tí ta tí tách, chẳng ngừng nghỉ, chẳng biết
mình rơi xuống cái gì cứ như rơi xuống biển không bằng”; khi cha tôi đã
nhận được cùng những lời đáp thuận lợi bất di bất dịch từ bác làm vườn và
từ phong vũ biểu, thì vào bữa tối mọi người bảo: “Ngày mai nếu thời viết
vẫn như thế này, ta sẽ đi về phía Guermantes.” Chúng tôi lập tức lên đường
sau bữa trưa, qua cửa nhỏ khu vườn và trỏ ra ngay con phố Perchamps, hẹp
và tạo thành góc nhọn, đầy những loài thảo mộc thân rỗng, giữa đám cỏ cây
này hai ba chú ong vò vẽ suốt ngày sưu tầm nghiên cứu, con phố cũng kỳ
cục như cái tên – mà tôi thấy dường như là nguồn gốc phát sinh những đặc
điểm lạ lùng và cá tính ương ngạnh của nó – và ta sẽ hoài công tìm kiếm nó
tại Combray ngày nay khi trường học được xây trên nền tuyến đường cũ.
Nhưng trong mơ màng (giống như các kiến trúc sư học trò của Viollet-le-
Duc
, những người tin rằng mình tìm lại được vết tích của một chính điện
Roman dưới một giảng đàn thời Phục Hưng và một ban thờ thế kỷ XVII,
nên họ trùng tu toàn bộ công trình như trạng thái nó ắt đã có ở thế kỷ XII),
tôi không để lại một viên đá nào của toàn nhà mới, tôi xuyên thủng trở lại và
“phục hồi” phố Perchamps. Vả chăng để tái thiết như vậy thì sự mơ màng
