những kẻ “chán ngắt”, nhất là được ném vào mặt cả đám con công đệ tử một
cách sỗ sàng như thế, có thể gây ấn tượng khó chịu cho vợ mình, lén tia về
phía bà một cái nhìn đầy ân cần lo lắng. Ông thấy là, trong niềm quyết tâm
không phản ứng bằng hành động, không để cái tin vừa được thông báo tác
động đến mình, không chỉ giả câm mà còn giả điếc, như kiểu ta giả điếc khi
một người bạn thất thố tìm cách xen vào câu chuyện một lời xin lỗi mà nếu
ta nghe mà không phản đối tức là dường như ta đã chấp nhận, hoặc khi ai đó
xướng lên trước mặt ta cái tên cấm kỵ của mọt kẻ bội bạc, bà Verdurin, để tỏ
rõ sự làm thinh của mình không phải là đồng tình, mà là sự im lìm không
hay biết của vật vô tri giác, đột ngột tước bỏ khỏi mặt mình mọi sinh khí,
mọi vẻ linh hoạt, cái trán dô của bà chỉ còn là một ký họa hoàn mỹ nghiên
cứu khối gồ tròn mà tên của những người nhà La Trémoïlle, nơi Swann lui
tới suốt ngày, không thể vào thấy; cái mũi hơi nheo của bà để lộ một chỗ
hõm như chép nguyên xi từ cuộc sống. Tưởng như cái miệng he hé của bà
sắp cất tiếng nói. Lúc này, bà chỉ còn là một khuôn sáp
rỗng, một cái mặt
nạ thạch cao, một phác thảo tượng đài, một tượng bán thân để bày ở Cung
Công Nghiệp
mà chắc chắn khán giả sẽ dừng lại chiêm ngưỡng và tự hỏi
làm thế nào mà nhà điêu khắc, trong khi thể hiện phẩm cách bất diện của gia
tộc Verdurin đối lập với phẩm cách gia tộc La Trémoïlle và gia tộc Laumes
mà chắc chắn học chẳng kém cạnh gì, cũng như tất cả những kẻ “chán ngắt”
trên thế gian này, có thể mang lại cho màu trắng và chất rắn của đá một
phong thái gần như vẻ uy nghi của Giáo hoàng. Nhưng cuối cùng, tượng hoa
cương cũng cử động và cất tiếng nói bóng gió rằng phải miễn nhiễm chứng
buồn nôn thì hẵng đến nhà những người ấy, bời vì ở đó, vợ thì say sưa tối
ngày, còn chồng thì ngu dốt đến nỗi gọi hành lang là “hành lang”.
“Có các vàng tôi cũng không để cho hạng người ấy bước chân vào nhà
tôi…” bà Verdurin kết luận với một cái nhìn hống hách về phía Swann.
Hẳn là bà không hy vọng ông chịu khuất phục đến mức bắt chước sự
bình dị thánh thiện của bà cô tay nghệ sỹ piano, bà cô này vừa kêu lên:
“Các vị thấy không? Điều làm tôi ngạc nhiên là vẫn còn những người
ưng trò chuyện với họ! Tôi thì tôi sợ đấy: dễ bị một vố đau lúc nào không
