hơn đối với tôi chỉ có những cảnh tượng đẹp nếu tôi biết rằng chúng không
phải được kết hợp giả tạo để làm hài lòng tôi, mà là vì cần thiết, không thể
nào thay đổi được – những vẻ đẹp của phong cảnh hoặc của nghệ thuật lớn
lao. Tôi chỉ tò mò, tôi chỉ háo hức muốn biết cái gì mà tôi coi là còn thật hơn
cả chính mình, nó sáng giá đối với tôi khi cho thấy đôi chút tư tưởng của
một thiên tài vĩ đại, hoặc sức mạnh hoặc vẻ ưu nhã của thiên nhiên đúng như
nó hiển lộ ra trong khi mặc sức buông thả, không hề bị con người can thiệp
vào. Giống như cái âm sắc đẹp của giọng mẹ, được ghi tách rời và phát lại
từ máy hát, chẳng thể an ủi ta về nỗi đau mất mẹ, thì một trận bão được bắt
chước bằng kỹ thuật cơ khí cũng sẽ khiến tôi dửng dưng như đối với những
đài phun nước sáng ở Hội chợ triển lãm
. Tôi cũng muốn rằng bão phải là
thực tuyệt đối, rằng bãi bờ phải đích thực là bãi bờ tự nhiên, chứ không phải
một bờ đê vừa được tòa thị chính tạo ra thêm. Vả chăng thiên nhiên, bởi tất
cả tình cảm của nó đánh thức trong tôi, dường như đó là cái gì đối lập nhất
với những sản phẩm cơ khí của con người. Càng ít dấu ấn cuả những thứ đó
thì nó càng mang lại nhiều khoảng không gain cho trái tim tôi giãi bày. Vậy
là tôi đã giữ lại cái tên Balbec từng được Legrandin dẫn ra cho chúng tôi,
nhưng một bãi biển vô cùng sát kề “những bãi bờ tang tóc, nổi tiếng bởi quá
nhiều vụ đắm tàu, mỗi năm sáu tháng trời bao bọc trong tấm vải liệm của
sương mù và bọt sóng biển.”
“Nơi đây ta vẫn còn cảm nhận dưới chân mình.” ông nói, “hơn cả chính
ở Finistère
(mà dẫu cho giờ đây những khách sạn cứ chồng chất lên nhau
cũng chẳng thể làm biến đổi khung xương cổ nhất của trái đất tại chỗ đó),
nơi đây ta cảm nhận sự kết thúc thực sự của đất đai nước Pháp, châu Âu, của
Đất cổ đại. Và đó là nơi cắm lều cuối cùng của ngư dân, giống như tất cả
những dân chài lưới đã sống từ thuở khai thiên lập địa, đối diện với vương
quốc vĩnh cửu của sương mù biển và bóng tối.” Ở Combray có hôm tôi đã
nói về bãi biển Balbec ấy trước ông Swann để nghe ông cho biết xem đấy có
phải là điểm lựa chọn tốt nhất khi muốn xem những trận bão mạnh nhất
không, ông đã bảo tôi: “ Chắc chắn rằng ta biết rõ Balbec! Nhà thờ Balbec,
từ thế kỷ XII đến XIII, còn phân nửa theo phong cách roman, có lẽ là tiêu
mẫu kỳ cục nhất của phong cách Gô-tích vùng Normandie, và thật đặc biệt!
