thấy xuất hiện cái mũ xám và áo choàng ngắn của ông nữa, thì bộ dạng ông
vẫn còn gây ấn tượng mạnh chẳng khác gì cảm giác trước một nhân vật lịch
sử mà ta vừa được đọc một xê ri tác phẩm viết về họ và nét đặc biệt nhỏ
nhoi nào cũng khiến ta say mê. Những mối liên hệ của ông với Bá tước
Paris
, khi ở Combray tôi có được nghe, cảm thấy hờ hững, giờ đây đối với
tôi lại có gì đó kỳ diệu, cứ như là chẳng còn ai có thể quen biết được dòng
họ Orléans nữa; mối liên hệ đó khiến ông nổi bật lên trên cái nền tạp nham
của đám người đi dạo thuộc nhiều giai cấp khác nhau đang choán lấy lối đi ở
Champs-Élysées, và tôi thán phục ông đã hạ cố tới giữa đám người này mà
không đòi hỏi bọn họ phải lộ ra sự trân trọng đặc biệt gì, vả chăng cũng
chẳng ai nghĩ tới điều đó, bởi ông đã ẩn danh rất kín đáo.
Ông nhã nhặn đáp lại lời chào hỏi của bạn bè Gilberte, ngay cả với tôi
dẫu ông đã có mối bất hòa với gia đình tôi, nhưng không tỏ vẻ nhận ra tôi.
(Điều này khiến tôi nhớ lại rằng tuy nhiên ông đã gặp tôi luôn hồi ở nông
thôn; kỷ niệm mà tôi vẫn giữ lại song một cách âm thầm, bởi từ khi tôi gặp
lại Gilberte, đối với tôi ông Swann trước hết là cha của cô, và không còn là
ông Swann ở Combray; một khi những ý tưởng mà giờ đây tôi nối kết với
tên ông đã khác biệt với những ý tưởng nằm trong mạng lưới bao trùm lấy
cái tên ấy theo cách hiểu xưa kia và tôi không bao giờ còn sử dụng khi có
lúc nghĩ tới ông, nên ông đã trở thành một nhân vật mới; tuy nhiên, tôi còn
gắn kết ông bằng một đường dây giả tạo, thứ yếu, theo chiều ngang với
người khách mời của chúng tôi ngày xưa; và bởi không còn gì có giá đối với
tôi ngoại trừ trong chừng mực nó có lợi cho tình yêu của tôi, nên tôi cảm
thấy xấu hổ và nuối tiếc vì không thể xóa bỏ được những năm tháng mà
dưới cái nhìn của chính ông Swann ấy nay lại đang ở trước mặt tôi tại
Champs-Élysées và may mắn thay, có lẽ Gilberte đã không nói cho ông biết
tên họ của tôi, – hồi đó tôi đã từng luôn tỏ ra thật lố bịch khi cho người đến
nói mẹ lên phòng tôi để nói lời chào buổi tối, trong khi mẹ tôi đang uống cà
phê với ông ta, với cha tôi và ông bà tôi ở cái bàn ngoài vườn.) Ông nói với
Gilberte rằng ông cho phép được chơi một ván, rằng ông có thể đợi mười
lăm phút và ngồi xuống một cái ghế tựa bằng sắt, trả tiền vé bằng cái bàn tay
xưa đã từng được Philipe VII giữ lấy trong tay của người, trong khi chúng
