gặp lại những sai lầm đáng yêu của tuổi thanh xuân của tôi và mặt khác ông
Swann đầu tiên ấy không giống ông Swann kia bằng những con người mà
tôi đã biết cùng vào thời kỳ đó, như thể cuộc đời chúng ta tựa một việc bảo
tàng nơi tất cả các chân dung cùng thời có vẻ hao hao như nhau, mang cùng
một sắc điệu – sang ông Swann đầu tiên này đầy rỗi rãi, thơm mùi cây dẻ
lớn, thơm mùi những giỏ phúc bồn tử và một cuộng ngải thơm.
Tuy nhiên một hôm khi bà tôi đến nhờ một phu nhân, bà Bá tước De
Villeparisis thuộc gia tộc De Bouillon nổi tiếng, người mà bà tôi đã quen
biết ở Sacré-Cœur, một công việc gì đó (do quan niệm của chúng tôi về đẳng
cấp, bà tôi đã không muốn quan hệ với bà này dù cho hai bên có thiện cảm
với nhau), bà này đã nói với bà tôi: “Tôi nghĩ bà quen thân với ông Swann,
ông ta là bạn thân với các cháu tôi thuộc dòng họ Des Laumes.” Bà tôi trở
về nhà sau cuộc thăm viếng, đầy hứng khởi với ngôi nhà trông ra những khu
vườn mà bà De Villeparisis khuyên bà tôi nên thuê, và cũng hứng khởi với
một người thợ may áo gi lê cùng con gái ông, ông này có cửa hàng trong sân
và bà tôi vào đấy nhờ họ khâu lại chiếc váy bà tôi làm rách ở cầu thang. Bà
tôi thấy những người này hoàn hảo, bà tuyên bố cô bé là một viên ngọc quý
còn người thợ may gi lê là người tao nhã nhất, người ưu tú nhất bà từng gặp.
Bởi đối với bà tôi sự thanh lịch là một cái gì đó hoàn toàn độc lập với giai
tầng xã hội. Bà tôi ngây ngất vì một câu trả lời của người thợ may gi lê và
bảo với mẹ tôi: “Sévigné cũng không nói được hơn thế!”, còn về một người
cháu của phu nhân De Villeparisis bà tôi gặp tại đó thì ngược lại: “Ôi! Anh
ta tầm thường quá con ạ!”
Thế mà câu nói liên quan đến Swann có tác dụng không phải tôn ông
này lên trong đầu óc bà cô tôi lại là hạ phu nhân De Villeparisis xuống. Có
vẻ như, thực lòng bà tôi nghĩ, sự tôn trọng mà chúng tôi có đối với phu nhân
De Villeparisis tạo cho bà ta nhiệm vụ là không được làm gì khiến bà ta kém
xứng đáng với sự tôn trọng ấy, và khi biết sự tồn tại của Swann rồi cho phép
những người thân thuộc qua lại quen biết Swann chứ? Em bảo bà ta vốn có
họ với nguyên soái De Mac-Mahon cơ mà!” Nhận định này của gia đình tôi
về những mối liên hệ của Swann sau đó được khẳng định thêm do việc ông
