ta kết hôn với một người đàn bà thuộc giới tồi tệ nhất, gần như là một người
đàn bà lẳng lơ, vả lại ông ta cũng chẳng bao giờ tìm cách giới thiệu vợ tuy
vẫn tiếp tục đến nhà chúng tôi một mình, mặc dù ngày càng thưa thớt, nhưng
căn cứ trên người đàn bà này, gia đình tôi tin rằng có thể phán quyết về môi
trường vốn xa lạ với họ mà ông Swann thường qua lại, họ cho rằng ông ta đã
lấy bà này từ môi trường đó.
Nhưng có lần ông tôi đọc thấy trên báo rằng ông Swann là một trong
những khách quen thuộc nhất tại các bữa trưa ngày Chủ nhật ở nhà Công
tước De X…, thân phụ và chú của ông này từng là những chính khách nổi
tiếng nhất của triều đại Louis-Philippe. Mà ông tôi thường tò mò muốn biết
tất cả những sự cố nhỏ có thể giúp ông hiểu biết đời tư của những người như
Molé, như Công tước Pasquier, hay Công tước De Broglie. Ông tôi lấy làm
vui thích khi biết Swann qua lại những người từng quen biết những vị trên.
Bà cô tôi thì ngược lại, lý giải tin này theo hướng bất lợi cho Swann: những
ai lựa chọn qua lại với người ở bên ngoài gia tầng mình sinh ra, ở bên ngoài
“giai cấp” xã hội của mình, đều bị mất giá thảm hại trong mắt bà. Dường
như đối với bà người ta đã từ bỏ trong khoảnh khắc thành quả của tất cả các
mối quan hệ đẹp đẽ với những con người có vị trí tốt, những mối quan hệ
mà các gia đình biết lo xa đã gìn giữ và sắp xếp một cách đáng tự hào cho
con cháu (bà cô tôi thậm chí còn không muốn gặp lại con trai một công
chứng viên vốn là chỗ bạn bè với gia đình chúng tôi vì anh ta đã kết hôn với
một công chúa và như vậy đối với bà đã bước từ thang bậc đáng kính của
con một công chứng viên xuống thứ bậc của một trong những kẻ phiêu lưu,
vốn là hầu phòng hoặc chăn ngựa, người ta kể rằng đôi khi các hoàng hậu
cũng ban phát những ân sủng cho hạng người này). Bà chê trách việc ông tôi
định hỏi Swann về những người bạn của ông mà chúng tôi vừa phát hiện ra
kia, vào buổi chiều tới khi ông sẽ đến ăn tối. Mặt khác các chị em của bà tôi,
những gái già vốn cũng có được phẩm hạnh cao quý của bà nhưng lại thiếu
trí tuệ của bà, tuyên bố không hiểu tại sao anh rể mình lại thích thú khi nói
về những điều ngây ngô như vậy. Đó là những con người có hoài vọng cao
quý và chính bởi vậy nên không sao quan tâm được đến cái người ta gọi là
chuyện ngồi lê đôi mách, cho dù nó có một ý nghĩa lịch sử, và nói chung là
