điều tinh tế thượng lưu mà không có gì trong những người thân cận của
Françoise và trong cuộc sống làm người hầu ở thôn xã có thể gợi lên cho
bác; và người ta buộc phải tự nhủ rằng trong bác hẳn phải có một quá khứ
Pháp rất xưa cũ, cao quý và không được hiểu đúng, giống như trong những
khu đô thị công nghiệp, tại đấy những dinh thự cũ chứng nhận xưa kia đã có
một cuộc sống triều đình, và những người thợ của một xưởng hóa chất làm
việc giữ những bức điêu khắc tinh tế biểu hiện phép lạ của thánh Théophile
hoặc bốn người con trai của Aymon. Trong trường hợp đặc biệt, điều khoản
trong bộ luật chiểu theo đó, trừ trường hợp có hỏa hoạn thì ít có khả năng
Françoise lại làm phiền mẹ tôi khi ông Swann có mặt vì một nhân vật bé nhỏ
như tôi, điều khoản đó chỉ đơn giản thể hiện sự kính trọng mà bác có không
những đối với cha mẹ tôi – giống như đối với người chết, linh mục hay vua
chúa – mà còn đối với người lạ được tiếp đón, niềm kính trọng này có lẽ sẽ
khiến tôi xúc động nếu là ở trong một cuốn sách, nhưng trong miệng bác bao
giờ cũng làm tôi bực bội do vẻ trang trọng và cảm động của bác khi bác nói,
điều đó càng khiến tôi bực bội hơn vào buổi tối nay khi mà tính chất thiêng
liêng bác gán cho bữa ăn tối kéo theo hậu quả là bác sẽ từ chối việc làm rối
loạn buổi lễ. Nhưng để giành thêm một cơ may về phía mình, tôi không ngại
gì nói dối và bảo với bác rằng không phải tôi muốn viết cho mẹ mà chính
mẹ khi từ biệt đã dặn tôi đừng quên gửi cho bà một câu trả lời có liên quan
đến đồ vật bà đã yêu cầu tôi tìm; và chắc chắn bà sẽ rất giận nếu người ta
không đưa lại cho bà câu trả lời. Tôi nghĩ rằng Françoise không tin tôi, bởi
giống như những người nguyên thủy vốn có giác quan mạnh hơn chúng ta,
bác ta nhận ra ngay toàn bộ sự thật chúng ta muốn giấu, qua những dấu hiệu
chúng ta không nắm bắt được; trong năm phút bác nhìn cái phong bì như thể
nếu quan sát giấy và dáng của chữ viết thì bác có thể hiểu được bản chất của
nội dung hoặc bác phải quy chiếu vào điều khoản nào của luật. Rồi bác đi ra
với một vẻ cam chịu như muốn biểu đạt: “Thật quá khổ khi cha mẹ lại có
một đứa con như vậy!” Sau một lúc bác quay lại nói rằng bữa ăn mới đến
món kem, quản gia không thể nào đưa thư vào lúc đó trước mặt mọi người
như đến khi nào chuyển qua dùng nước thơm súc miệng, sẽ tìm cách đưa thư
cho mẹ. Ngay lập tức nỗi lo âu của tôi biến mất; bây giờ không phải tôi sẽ