tất cả những biến đổi lạ lùng diễn ra trong thái độ đối với nhau của bà chủ
cối xay và đứa trẻ, chỉ có thể được giải thích bằng sự tiến triến của một tình
yêu mới nảy sinh, đối với tôi dường như thấm đượm một điều huyền bí sâu
xa mà tôi sẵn lòng hình dung nguồn gốc ắt phải ở trong cái tên lạ lùng chưa
từng biết và thật dịu dàng “Champi”
, cái tên khoác cho đứa trẻ mà tôi
chẳng hiểu vì sao lại mang tên ấy, màu sắc tươi rói, nhuốm đỏ và dễ thương
của nó. Nếu như mẹ tôi là một người đọc sách chẳng trung thành, thì với
những tác phẩm ở đấy bà tìm thấy sắc thái của một tình cảm chân thực, đó
cũng là một người đọc tuyệt vời do cách diễn tả giản dị và đầy tôn trọng, do
âm thanh đẹp đẽ và dịu dàng. Ngay cả trong đời sống, khi những con người
chứ không phải các tác phẩm nghệ thuật khơi gợi sự mềm lòng hay niềm
ngưỡng mộ nơi bà, thật cảm động khi thấy với thái độ kính nể nhường nào
bà gạt khỏi giọng nói của mình, cử chỉ của mình, lời lẽ của mình, sắc thái
vui tươi nào đó có thể làm đau người mẹ này trước đây đã mất một đứa con,
sự nhắc nhở nào đó đến ngày lễ, ngày sinh, có thể khiến ông cụ kia nghĩ đến
tuổi già của mình, lời bàn chuyện trong nhà nào đó có thể như vô vị đối với
nhà thông thái trẻ nọ. Cũng giống như vậy khi bà đọc văn của George Sand,
lời văn bao giờ cũng thấm đượm lòng nhân hậu, tính cao nhã về tinh thần
mà mẹ đã học được ở bà tôi là đặt những phẩm chất ấy cao hơn hết thảy
trong đời, và mãi về sau này tôi mới cho mẹ biết được là chớ có coi chúng
cũng cao hơn hết thảy trong sách, chú ý loại trừ khỏi giọng mình mọi sự nhỏ
nhen, mọi vẻ kiểu cách có thể cản trở việc tiếp nhận làn sóng mãnh liệt, bà
đem lại tất cả tình thương mến tự nhiên, tất cả sự dịu dàng bao la mà những
câu văn dường như được viết ra cho giọng của bà đòi hỏi và có thể nói là
nằm trọn trong âm vực xúc cảm của giọng ấy. Để bắt đầu đọc các câu đó, bà
tìm lại được đúng với giọng cần thiết, sắc thái thân tình có sẵn và áp đặt các
câu văn nhưng không hiển hiện trong từ, nhờ đó trong khi đọc bà giảm nhẹ
sự sống sượng của các thì trong động từ, phú cho thì quá khứ không hoàn
thành và thì quá khứ xác định niềm êm dịu có trong lòng nhân hậu, vẻ ưu
sầu có trong tình thương yêu, hướng câu đang kết thúc tới câu sắp mở đầu,
khi thì đẩy nhanh khi thì ghìm chậm nhịp âm tiết mặc dù số lượng chúng
