dặn dò tôi lần sau hãy thận trọng hơn và đừng khích động cô tôi như thế nữa
với những lời lẽ thiếu suy nghĩ. Ở Combray, mọi người biết rất rõ toàn thiên
hạ, thú vật cũng như con người, thành thử nếu cô tôi tình cờ nhìn thấy một
con chó “mà bà không hề biết” đi qua, bà không ngừng nghĩ đến điều ấy và
dành cho sự kiện khó hiểu này tài năng quy nạp và những giờ rảnh rỗi của
mình.
“Chắc là con chó của bà Sazerat,” Françoise nói, không thật tin tưởng,
nhưng nhằm mục đích xoa dịu và để cô tôi đừng tự làm mình “nhức đầu
nhức óc”.
“Cứ làm như tôi không biết con chó của bà Sazerat ấy!” cô tôi đáp, óc
phê phán nơi bà chẳng chấp nhận một sự kiện dễ dàng đến thế.
“À! chắc là con chó ông Galopin mới đem từ Lisieux về.”
“À! ít ra là vậy.”
“Hình như đó là một con vật rất thân thiện,” Françoise nói thêm, bác
lấy được thông tin này từ Théodore, “hóm hỉnh như người, lúc nào cũng vui
vẻ, lúc nào cũng hòa nhã, lúc nào cũng có cái gì đó dễ thương. Hiếm khi một
con vật mới chừng ấy tuổi mà đã lịch sự đến như thế. Thưa bà Octave, tôi
phải đi đây, tôi không có thì giờ chơi bời, sắp mười giờ đến nơi rồi, bếp lò
chưa nhóm mà tôi còn phải tước vỏ măng tây nữa.”
“Sao cơ, Françoise, lại măng tây! Nhưng năm nay bác mắc bệnh sính
măng tây thực sự rồi, bác sẽ khiến những người Paris của chúng ta chán
đấy!”
“Không đâu, thưa bà Octave, họ thích món ấy lắm. Đi lễ nhà thờ về họ
sẽ háu đói rồi bà xem họ sẽ chẳng gảy gót khảnh ăn với món ấy đâu.”
“Nhưng chắc họ đang ở nhà thờ rồi; bác không mất thời gian là phải.
Hãy xuống lo bữa trưa của bác đi.”
Trong lúc cô tôi chuyện trò như vậy với Françoise, tôi theo cha mẹ tôi
đi lễ. Ngôi nhà thờ của chúng tôi, sao tôi yêu nó đến thế, sao tôi nhìn thấy lại
nó rõ đến thế! Cổng chính cũ kỹ nơi chúng tôi đi vào, đen thui, lỗ chỗ như
