Khi đọc các tập ghi chép của M. Prezent (được lưu giữ trong kho
hồ sơ lưu trữ của Stalin), tôi thấy có chỗ ghi về một việc đáng chú ý
xảy ra cuối thập niên hai mươi. Một hôm Prezent ngồi với bạn ở câu
lạc bộ văn học, bỗng có một nhóm tới gần bàn gồm Maiakovski, M.
Koltsov với “một cô đoàn viên thanh niên cộng sản người Baku –
Armenia rất xinh đẹp” và Ia. Bliumkhin. “Maiakovski và Bliumkhin
không ưa nhau và họ bắt đầu công kích nhau. Bliumkhin làm việc
ấy theo kiểu người tỉnh lẻ, một cách thô lỗ tệ hại… Anh ta càng say
càng nói năng bậy bạ, trong khi Maiakovski làm việc ấy một cách
tinh tế, gây được từng tràng cười…”
“Không ưa nhau” là thế nào? Maiakovski phần nào có cảm tình
với Bliumkhin (nguyên là một đảng viên cách mạng xã hội chủ nghĩa,
một phần tử khủng bố), thậm chí còn tặng sách của mình cho anh
ta với lời đề tặng hẳn hoi kia mà. Ở Nhà bảo tàng Maiakovski, người
ta cho tôi xem danh sách những chữ ký tặng sách của nhà thơ. Và
“bước ngoặt bất ngờ” chờ tôi chính ở đây.
Sau khi tìm thấy trong danh sách ấy họ tên M. Bliumkhin, tôi
đã định gấp lại, bỗng gặp mấy dòng liệt kê các hóa đơn trả tiền
những cuốn sách người ta mang đến đường Lubianka cho nhà thơ.
Có tờ hóa đơn ghi ngày 30 tháng 3 năm 1930 có chữ ký của
Maiakovski và … Loktev! Tờ hóa đơn thứ hai, ngày 14 tháng 4, có chữ
ký của Loktev và M. Tatariiskaia. Trước mặt tôi là tài liệu mà tôi
tưởng là đã bị hủy. Và do đó, cái tay Sh. Loktev bị tôi coi là người của
OGPU là sai. Vì vậy tôi phải xin lỗi Loktev, người thân của Loktev và
những bạn đọc mà tôi đã vô tình khiến họ hiểu lầm… Song như
điều thường gặp trong tìm tòi nghiên cứu, giả thuyết sai lầm
nhiều khi lại dẫn tới chân lý. Nhưng bằng con đường khác…
