những ánh sao khác, sẽ hát lên bài ca hải cảng quê mình trên bến lạ,
nơi mọi người dù không hiểu lời ca nhưng vẫn im lặng lắng nghe chỉ vì
giai điệu của nó, chỉ vì đó là bài ca của người đi biển, nghĩa là dẫu
bằng ngôn ngữ nào nó cũng nói về biển cả, bất hạnh và tình yêu. Ngày
nào đó anh sẽ đi trên một trong những con tàu nọ, nhìn lại những chiếc
thuyền bé xíu này, sẽ đổi những vùng nước yên bình nơi vịnh và sông
Paraguacu lấy những vùng biển vô tận đầy sóng gió ngàn khơi, theo
những con đường triền miên dẫn đến những vùng đất xa xôi cùng cực.
Ôi, được ra khơi trên những con tàu đen to lớn, được sống trong
những huyền thoại từng nghe, đó mới là niềm ao ước của anh. Đã có
vài tay đánh cá bỏ thuyền đi như vậy. Đôi khi họ trở về ít bữa, kể
những chuyện kỳ lạ kinh người, tả những vụ đắm tàu trong bão tố,
những trận chiến với đám da vàng nơi tận cùng thế giới và nói bằng
thứ tiếng pha trộn mọi thổ ngữ trên đời. Nhưng cũng có những người
không thấy trở về. Chico Tristeza (“Francisco buồn bã, ai mà không
nhớ anh ta”) được thuê lên một chiếc tàu chở hàng của Đức từ khi còn
là một cậu bé. Một tay da đen to lớn chẳng bao giờ thấy mỉm cười. Anh
ta ngó sóng, nhìn tàu và toàn nói chuyện ra đi. Tưởng như quê anh ấy
là một miền đất khác, đâu đó bên kia biển. Một ngày nọ chiếc tàu từng
đưa Chico Tristeza đi đã quay trở lại. Ngày bà mẹ già của anh ta bán
bnh dừa tận trung tâm thành phố cũng chạy ra, không hiểu sao bà
biết. Nhưng mọi người nhanh chóng tản đi bởi Chico Tristeza không
trở về theo con tàu ấy. Anh ta đã chuyển sang con tàu khác làm thợ đốt
lò. Từ tàu ấy, mấy người Đức nói, anh ta đã sang chiếc thứ ba và không
ai còn biết anh ta đang ở nơi nào trên thế giới. Cũng có kẻ nói anh ta
đã chết nhưng chẳng một ai tin. Người thủy thủ luôn trở về để chết tại
bến cảng của mình, bên những con thuyền, những vùng nước quê
hương. Tất nhiên trừ khi phần số buộc anh ta chết chìm ngoài biển. Và
cả khi đó anh ta cũng theo nữ thần biển cả về ngắm trăng trên bến
cảng quê nhà, nghe bài ca của những người có cùng nơi chôn rau cắt
rốn. Chico Tristeza không chết, không thể chết ở một nơi xa xôi nào đó.
