BIÊN HÙNG LIỆT SỬ - Trang 190

tự Ngu Í là nhà chuyên môn phỏng vấn. Độc giả miền Bắc ủng hộ báo rất
mạnh, miền Nam chỉ tiêu thụ khoảng một phần tư. Do được độc giả đất Bắc
chiếu cố nên báo được duy trì, trong khi dân miền Nam đinh ninh là
Phương Đông sẽ đóng của sớm. Vì báo chủ trương đường lối Trung Lập,
nhiều nguồn tin trái ngược được đồn đãi, khi thì cho là báo đượcViệt Minh
tài trợ, khi thì nghi do cơ quan phòng Nhì của Pháp đưa tiền, hoặc do Mỹ
chuẩn bị nhảy vào Việt Nam khi Pháp bỏ cuộc, hoặc do tình báo Anh giúp
vốn, xuyên qua các nước Ấn Độ, Miến Điện...
Khi có hội nghị Hòa Đàm Genève năm 1954, H.H. Tường qua Thụy Sĩ phổ
biến bài thuyết trình về “ trung lập chế ” đã được in trong số đặc biệt
Phương Đông. Bản dịch tiếng Pháp là “ La seule bonne voie ”, tiếng Anh là
“ The only good way”. Nhưng việc làm không đem đến ảnh hưởng mong
muốn và kết cuộc, ngày 20 tháng 7 năm 1945, đất nước Việt Nam đã phải
chịu chia đôi!
Trở về nước, Hồ Hữu Tường vướng trong vụ Bình Xuyên, bị vào tù tháng 3
năm 1955 và bị chế độ Ngô Đình Diệm kết án tử hình. Nhờ được sự lên
tiếng ủng hộ mạnh mẽ của các danh nhân trên thế giới như Thủ tướng Ấn
ông Pandit Nehru, văn hào Albert Camus v.v...nên Hồ Hữu Tường mới
được thoát chết.
Khi chế độ Tổng thống Ngô Đình Diệm bị lật đổ, H.H. Tường mới ra khỏi
nhà tù vào tháng Giêng năm 1964. Sau bao năm tù đày ở Côn Đảo, sức
khỏe của H.H. Tường đã suy giảm rất nhiều. Mãi đến gần năm tháng sau
ông mới bắt đầu bình phục để có thể tập trung tư tưởng, ngồi viết một vài
bài báo cho tờ Ánh Sáng của Hoàng Hồ. Hoàng Hồ lúc đó làm giám đốc tờ
báo nên có mỹ ý dành cho H.H. Tường cơ hội tập viết lại. Trong tờ Ánh
Sáng của Hoàng Hồ, H.H. Tường đã đề nghị chủ trương “liên hiệp quốc
hóa Việt Nam” , thay thế cho lập trường “trung lập chế” của ông trước kia.
Qua năm sau, ông Nguyễn Lương Hưng mời H.H. Tường vào ban biên tập
của một tuần báo tên Hòa Đồng Tôn Giáo mà ông đã đứng xin cho Hội này.
Sau khi có được phép của Bộ Thông tin thì Hội lại không tìm đủ ngân
khoản cho ông Hưng thực hiện ra báo. H.H. Tường đi vay được một số vốn
nên tuần báo mới được dịp ra đời, với cái tên cắt ngắn là Hòa Đồng. Tuần