BIÊN HÙNG LIỆT SỬ - Trang 51

ta hưởng nếu không có rừng mắm mọc trên đó cho chắc đất. Một mai kia
cây mắm sẽ ngã rạp. Giống tràm lại nối ngôi mắm. Rồi sau mấy đời tràm,
đất sẽ thuần, cây ăn trái mới mọc được.
Thấy thằng cháu nội ngơ ngác chưa hiểu, ông cụ vịn vai nó mà tiếp:
- Ông với lại tía của con là cây mắm, chơn giẫm trong bùn. Đời con là
tràm, chơn vẫn còn lấm bùn chút ít, nhưng đất đã gần thuần rồi. Con cháu
của con sẽ là xoài, mít, dừa, cau.
Đời cây mắm tuy vô ích, nhưng không uổng, như là lính ngoài mặt trận vậy
mà. Họ ngã gục cho kẻ khác là con cháu của họ hưởng.
Con, con sắp được hưởng rồi, sao lại muốn bỏ mà đi ? Vả lại con không
thích hi-sinh chút ít cho con cháu của con hưởng hay sao ?
Thằng Cộc nhìn lại ông nội nó và nghe thương không biết bao nhiêu ông
già đã bỏ mồ bỏ mả ông cha để hì-hục năm năm trong đồng chua, nước
mặn ở Ô-Heo.
Phải, cứ theo dự đoán của gia đình thì nó sắp được hưởng, tuy không nhiều,
mà rồi sẽ nhiều. Nó nắm chặt tay ông nội nó và nó thấy ông nội nó giỏi
quá. Ông có biết chữ nho kia mà.
- Ông ơi, nó than, nhưng tràm buồn quá.
- Tràm sẽ khỏi buồn nữa. Năm tới, đất thuần rồi thì ta làm ba mươi công và
sẽ gọi dân cấy gặt ở xa tới phụ lực. Rồi tía con sẽ cưới vợ cho con, rồi thiên
hạ sẽ bắt chước ta, tràn tới đây mà phá rừng, vùng Ô-Heo sẽ sầm uất, vui
biết bao nhiêu. Tràm hết buồn vì sẽ đẻ ra cau, dừa, xoài, quít, đầy nhà,
nước sẽ ngọt một khi đất thuần...
- Và sẽ có chè ăn ?
Ông nội cười ha hả mà rằng:
- Gì chứ chè thì sẽ có lu bù.
- Mà ông nội nè, cưới vợ làm sao được, ai thèm tới Ô-Heo ?
- Hai năm nữa người ta sẽ đồn rằng đất Ô-Heo thuần. Những kẻ nghèo khó
như ta chỉ mong được tới đây. Ông nói điều nầy, không biết con hiểu được
hay không. Là tổ tiên ta ngày xưa từ Bắc, Trung tràn vào đây đều chịu số
phận của cây mắm hết, từ xứ Đồng Nai nước ngọt cho tới đây, ở đâu cũng
hoang vu cả.