BIẾT NGƯỜI - Trang 100

Cảm xúc tiên khởi của các mối cảm ấy là sự giận dữ, cái trạng thái khí sắc
tương xứng là sự bực dọc và cái bẩm chất đặng vận dụng là bẩm chất tham
muốn.
c) Tình cảm chán nản biến sanh những tình cảm như: tiếc hận, hổ thẹn, thương
hại, hối hận.
Cảm xúc tiên khởi là đau khổ, trạng thái khí sắc tương xứng là buồn bã và trong
những mối cảm này bẩm chất lòng nhân đã đặng vận dụng.
c) Sau hết là cái tình cảm sợ sệt sanh ra một tình cảm mới: tính dè dặt.
Cảm xúc tiên khởi là sự khiếp sợ, trạng thái khí sắc tương xứng là sự lo âu và
bẩm chất lòng nhân là đầu dây mối nhợ của những mối cảm này.
Như chúng ta thấy, bẩm chất lòng nhân thường dự phần nhiều mối cảm. Những
danh từ tình cảm, cảm tình, hiểu theo nghĩa thông thường đã diễn tả ý đó, khi
người ta nói đến tình cảm, cảm tình, mặc nhiên ai cũng hiểu trong đó có nghĩa
“thương yêu”.
Loại thứ hai:
Có thể kể một vài tình cảm phức tạp:
Lo ngại do tình cảm sợ sệt và chán nản hợp thành. Chúng ta lo sợ về một điều
gì đó và chúng ta đâm ra chán nản trước.
Bất mãn là sự hòa trộn cảu hai tình cảm ham thích và chán nản. Khi chúng ta
bất mãn về một việc gì hoặc về một người nào thì chúng ta chán nản và đồng
thời chúng ta lại muốn cho việc ấy xảy ra théo ý chúng ta hoặc người ấy đối với
chúng ta một cách khác hơn.
Hy vọng là một tình cảm mới, do hai tình cảm ham thích và thỏa thích hợp
thành. Chúng ta mong mỏi, ước muốn một điều gì đó và bởi chúng ta tin rằng
điều đó sẽ đặng thực hiện nên chúng ta thỏa thích trước. Đó cũng là một hình
thức khác của tình cảm ham thích trong khí sắc vui vẻ nó tùy thuộc toàn thân
cảm giác (tức là tùy thuộc sức khỏe) rất nhiều. Vì thế những người khỏe mạnh
thường vui vẻ, yêu đời và những người suy nhược thường buồn bực, bi quan. Sự
tổng hợp ba tình cảm ham thích, thỏa thích và sợ sệt này sanh ra một tình cảm
phức tạp mới mà chúng ta chưa tìm ra một danh từ nào để chỉ về nó. Đó là một
thứ tình cảm khiến chúng ta quyến luyến về một vật hay một người nào đó mà
chúng ta rất thèm muốn nhưng đồng thời lại cũng vừa e sợ, cái tình cảm nó
khiến một số đàn bà vừa sợ bị ngã mà cũng vừa thích ngã vào tay một gã Sở