BIẾT NGƯỜI - Trang 98

không ngớt, tay chân cử động luôn), khi thì nó khiến cho họ đâm ra bải hoải.
Cũng có khi hai hiện tượng cùng diễn ra trong một lúc (phập phòng, trống ngực
đánh và chân bước đi không nổi).
Chúng ta đã phân biệt điểm khác nhau giữa một phản ứng và một trạng thái khí
sắc. Phản ứng là một sự gián đoạn bất thình lình của sức căng gân thịt, trạng thái
khí sắc là một trạng thái mới mẻ.
Những trạng thái khí sắc thường có nguyên do ở bên trong, hoặc do toàn thân
cảm giác tốt hay xấu, như chúng tôi đã giải thích ở một phần trước. Thực ra
không có một nỗi vui hoặc mối buồn nào mà không có lý do. Nếu đó không phải
vì một nguyên do tâm lý thì cũng có một nguyên do sinh lý. Những nguyên do
sinh lý không mấy rõ rệt này dẫn dắt chúng ta đến một sự truy tưởng buồn bã để
rồi phát sịnh một trạng thái khí sắc.
Vì thế, sự vận động như tập thể dục, chơi thể thao hoặc một công việc làm đầy
hứng thú có thể cải thiện những trạng thái khí sắc vì nó làm cho toàn thân cảm
giác chúng ta thêm tốt.
Trong đời sống thường ngày, những trạng thái khí sắc này tiếp diễn nhau nhanh
hoặc chậm và nhất là nó thường nối tiếp nhau hoặc có chập chồng lên nhau. Mới
vừa khóc đó, người ta lại có thể cười nất nẻ. Người ta có thể vừa vui vẻ lại vừa
bực dọc nếu đột người người ta gặp phải một biến cố may mắn mà từ lâu người
ta mong đợi.
Cái khí sắc vui vẻ chồng lên cái khí sắc bực dọc nó chỉ tồn tại ít lâu. Cũng vì lẽ
đó người ta có thể vừ bị bực dọc lại vừa bị lo âu v.v…

Những xung động:
Những xung động do những trạng thái khí sắc mà ra. Đừng lầm lộn xung động
với phản ứng. Những phản ứng có tính cách tự phát, ngẫu nhiên, vô tình, khó
lòng mà ta kềm chế chúng. Chúng bắt nguồn ở cá tính thiên nhiên. Những cảm
xúc bị ảnh hưởng của di truyền, chúng ta không làm chủ đặng chúng.
Những xung động trái lại, là do sự trầm trọng hóa của một trạng thái khí sắc. Nó
tùy thuộc ý chí chúng ta phần nào, chúng ta co thể kềm chế nó ít nhiều nhờ cá
tính tập thành. Thường khi, cái hoàn cảnh xung quanh có ảnh hưởng đến trạng
thái khí sắc chúng ta và có thể gây ra những xung động.
Bị một cảm xúc đau khổ, nước mắt chúng ta tự nhiên trào ra. Nhưng khi chúng