BIẾT NGƯỜI - Trang 140

Việc mua những trái phiếu, những cổ phẩn hội buôn là do lòng tham muốn, nếu
chủ tâm người mua chỉ để dành tiền; những người mua cổ phần với mục đích
đầu cơ trên thị trường chứng khoán là do lòng tham muốn mà cũng do cảm xúc
tính (sự khoái trá vì hồi hộp trong khi đánh cuộc với may rủi mà những con bạc
đều biết).
Trái lại, những việc mua chác có tính cách để dành vốn như việc mua phiếu tiết
kiệm, bảo hiểm sinh mạng là do tính phòng xa thúc đẩy. Tính phòng xa là sự
phối hợp của tham muốn và lòng nhân.
Một thương gia sắm dụng cụ văn phòng là do tham muốn: lời thời gian, lợi tiền
bạc mà cũng do hoạt động tính: muốn công việc chạy nhanh chóng.
Có nhiều lý do phức tạp thúc đẩy viên chủ hãng trang hoàng cửa hiệu lại cho
tiện nghi hơn, cho mới mẻ và đẹp hơn. Trước hết là do lòng tham muốn (hy
vọng sẽ bán hàng chạy hơn), do óc hợp đoàn (vì muốn sĩ diện với các đồng
nghiệp), do cảm xúc tính (óc thẩm mỹ, có nhiều người thích làm việc trong
những văn phòng lộng lẫy) và cũng có khi là do lòng nhân (để nhân viên có thể
làm việc trong hoàn cảnh ấm cúng, đầy tiện nghi).
Một chủ gia mua sắm bàn tủ trang hoàng nhà cửa là do bản năng gia đình, thích
sống yên vui (lòng nhân). Có khi là do tính thích tiếp tân, đãi đằng bè bạn hoặc
vì sĩ diện (óc hợp đoàn) và một cách gián tiếp là do tham muốn (để gây thế trên
địa hạt xã hội). Ngoài ra cũng có thể là do cảm xúc tính (óc thẩm mỹ, yêu
chuộng những đồ vật đẹp).
Việc mua một cái tủ sắt là do bản năng bảo vệ tài sản (tham muốn), do cảm xúc
tính (sợ mất cắp, bị cháy nhà). Người lo bảo hiểm nhà cửa cũng do những lý do
nói trên.
Có nhiều lý do khiến người ta mua sắm quần áo. Những lý do này thay đổi tùy
theo loại y phục người ta định mua sắm.
Bà khách đặt may chiếc áo dạ hội lỗng lẫy là do óc hợp đoàn thúc đẩy (muốn
làm đẹp, làm dáng) cũng có thể do cảm xúc tính (óc thẩm mỹ) hoặc do lòng
tham muốn của ông chồng (tính kiêu ngạo).
Một ông sắm “bồ đồ vía” để đi giao thiệp làm ăn là do lòng tham muốn (ăn mặc
bảnh bao mới có thể áp phe lớn).
Một “bà lớn” sắm chiếc áo da lông cừu đắt giá là do lòng tham muốn và óc hợp
đoàn (tính phô trương của sự xa hoa).