BIẾT NGƯỜI - Trang 189

cách tuân giữ những quy tắc vệ sinh thích hợp, càng có tuổi càng phải tuân giữ
nghiêm ngặt.

Vai trò của ông thầy thuốc:
Nhắc lại câu mà người ta thường nhắc: “Con người không chết, chính con người
đã tự sát” sợ e quá nhàm tai. Tuy đây không phải là nơi để giảng về y học chúng
tôi tưởng cũng nên nói sơ qua về lề lối sống của một nhà hoạt động.
Nguyên tắc của lối sống này gồm ở câu cách ngôn La tinh “In medio stat
virtus”. (Có nghĩa là: “Đức tính chỉ đứng ở mực trung”, cũng một ý với thuyết
Trung Dung của Khổng Tử). Không nên khinh thường sức khỏe cũng như không
nên để cho thói “sợ mắc bệnh” ám ảnh, hơi nhất động nhất tĩnh là réo thầy, chạy
thuốc. Người hoạt động không bắt buộc sống theo lối dưỡng sinh khổ hạnh của
vị tu sĩ nhưng cũng không nên khinh thường lời khuyên của y sĩ.
Thật ra ít người biết cách “dùng thầy, dùng thuốc”. Bình thường không ai chịu
hỏi han ý kiến của y sĩ, chờ đến khi lâm bệnh người ta mới chạy đến họ để cầu
cứu. Và lúc bấy giờ, người ta lại đòi hỏi y sĩ phải chữa bệnh sao cho chóng lành.
Ông thầy nào không biết ra toa dạy dùng thật nhiều thứ thuốc sẽ bị con bệnh cho
là kém tài.
Chỉ có khoa giải phẫu là có thể trừ tuyệt gốc một vài chứng bệnh. Sự công hiệu
của những món “cao đơn hoàn tán” chỉ có thời hạn.
Một vài thứ thuốc chủng họat huyết thanh mà y học đã tìm ra cách dùng cách
đây không bao lâu, ngoài một vài thứ thuốc chuyên trị mới sáng chế gần đây
như các vị thuốc trụ sinh… không có bao nhiêu thứ thuốc thật linh nghiệm.
Phần nhiều các món thuốc chúng ta thấy trưng bày nhan nhản ở các hiệu thuốc
(nói về thuốc tây cũng như thuốc ta) chỉ có thể xem là những trợ được, nó chỉ
trợ giúp chứ không thể chữa hẳn căn bệnh. Việc chữa lành bệnh hay không phải
do sức cố gắng của người bệnh phần nào.
Chúng ta chỉ nên xem vị y sĩ như một người giàu kinh nghiệm, có thể đoán biết
cách đích xác bản chất của căn bệnh (Lẽ dĩ nhiên tương đối mà nói. Thực ra ông
thầy thuốc không phải là ông thầy bói), mà như thế cũng đã nhiều lắm rồi.
Ngoài ra ông thầy thuốc chỉ có thể giúp chúng ta phần nào bằng cách tổ chức
việc vệ sinh thích ứng để chúng ta theo hầu phục hồi sức khỏe.
Ông thầy thuốc sẽ giúp chúng ta đắc lực hơn nếu chúng ta biết nhờ đến họ lúc