BIẾT NGƯỜI - Trang 200

Cái tinh mắt ấy không ăn chịu với sự hiểu biết về toán học, bởi nó do một bẩm
chất thiên nhiên của chúng ta: óc phán đoán. Lắm viên kỹ sư không đặng cái
tinh mắt ấy, họ không thể làm một bài toán nhỏ nào mà không rút cây thước
dùng để tính ở trong túi ra.
Trái lại, phép tính nhẩm mà mọi người đều cần biết, có thích giúp ích chúng ta
nhiều.
Óc phán đoán vốn là một đức tính thiên nhiên do đó chúng ta mới có thể giải
thích vì sao có nhiều người kém nhưng lại thành công rực rỡ trên đời: óc phán
đoán của họ tốt.
Điều nữa, óc phán đoán giúp chúng ta biết áp dụng những quy tắc của tâm lý
học. Một người biết phán đoán tiến bộ rất nhanh trong việc tìm hiểu người đồng
loại và chính mình.
Có thể nào chúng ta cải thiện óc phán đoán chăng? Về cái giá trị của nó lẽ dĩ
nhiên là không thể thay đổi, tuy nhiên sự học vấn, những trí thức nói chung và
văn hóa có thể giúp chúng ta biết cách sử dụng óc phán đoán một cách đúng đắn
và ích lợi. Người có học tự nhiên sẽ biết nhận định ngay họ phán đoán sai hay
đúng và sai nhiều hay ít. Nếu họ nhận thấy đã phán đoán sai, sau đó họ sẽ biết
tìm cách sửa lại, hoặc để kiểm điểm lại những nhận xét của họ.
Vì thế một người hoạt động cần bồi bổ sở học phổ thông của mình, nên tò mò
tìm hiểu mọi điều, dù là những điều không dính dáng đến nghề nghiệp của
mình. Sự học hỏi không có bờ bến. Càng đi sâu vào việc học họ càng thêm đặng
đà tiến.

Phải có ít nhiều trí tưởng tượng:
Muốn hoạt động phải có ít nhiều trí tưởng tượng. Làm việc, không những là
hành động mà còn phải biết tiên liệu. Trước khi bắt tay vào việc chúng ta phải
biết rõ những gì mình phải làm và xếp đặt trước một chương trình hành động,
bằng không những cố gắng chúng ta sẽ bị tản mác và do đó năng suất cũng sẽ
kém đi.
Nếu công cuộc hoạt động của chúng ta không thuộc phạm vi sáng tác, thì trí
tưởng tượng quá dồi dào sẽ làm hại hơn là giúp ích chúng ta, bởi nó sẽ đưa đến
những ảo vọng, điều tối kỵ trong doanh nghiệp.
Người có óc tưởng tượng quá dồi dào có thể nhờ óc phán đoán để kềm hãm “mụ