BIẾT NGƯỜI - Trang 203

thao, nói tóm lại dùng những phương tiện nào có thể giải thoát họ khỏi cái
không khí, cái hoàn cảnh đã làm cho họ ưu tư. Và ở đây cũng nên dè dặt, đừng
bao giờ cho họ biết rõ ý định chúng ta bắt họ thay đổi lối sống như thế cốt giúp
họ diệt trừ “những ý tưởng đen tối đang ám ảnh họ”, bởi như thế họ sẽ chống
đối ngay.
Y học cũng có thể giúp họ phần nào với những thứ thuốc chỉ thống. Giấc ngủ,
dù là giấc ngủ giả tạo vẫn còn là một thứ thuốc hay. Nhưng cũng đừng quá tin
tưởng ở thuốc men và sự công hiệu chỉ là tạm bợ, nhất thời.

Óc hợp đoàn và lòng nhân:
Óc hợp đoàn và lòng nhân chỉ cần thiết trong một phần nhỏ. Người muốn thành
công phải biết tự tạo những dịp may hiển nhiên mà chúng tôi đã nói ở một phần
trước. Những dịp may ấy mà do những bẩm chất phức tạp mà ra: tính hòa nhã là
do sự pha trộn của óc hợp đoàn và lòng nhân; tính hay giúp đỡ là do sự phối hợp
của óc hợp đoàn và hoạt động tính.
Người thiếu óc hợp đoàn khó mà thành công. Không một ai có thể làm việc một
cách đơn thương độc mã mà dựng nên nghiệp lớn. Tất cả những công cuộc làm
ăn đều đòi hỏi sự hợp tác của nhiều người. Có thể nào chúng ta làm nên khi
chúng ta thù ghét người đồng loại? Ít ra chúng ta phải biết chịu đựng họ.

Một lòng “tham muốn” vừa phải:
Tham muốn là một động lực cần thiết cho những ai muốn thành công trên đời.
Vả lại thành công là gì? Phải chăng là đặt ra một mục đích và cố gắng đạt lấy
mục đích ấy. Người thiếu bẩm chất tham muốn làm gì có mục đích?
Phải biết dùng cá tính tập thành, sự giáo dục để khích động bẩm chất tham
muốn nếu nó quá kém cỏi, hoặc hãm bớt nó lại nếu nó quá sung mãn, để nó phát
triển vừa đủ hầu nuôi nấng một ảo vọng chính đáng.

Tính kiên nhẫn và tính lạc quan:
Kiên nhẫn là sức chú ý đặng kéo dài ra một cách bền bỉ. Chúng ta cũng đã biết
sức chú ý chỉ là một áp dụng của óc phán đoán. Đây là một đức tính rất hữu ích
gần như cần thiết.
Người hoạt động có quyền và có bổn phận suy nghĩ thật lâu, thật kỹ một khi đã