những biến cố tang thương hay tốt đẹp, chiến tranh, sự thịnh, suy v.v… Chính
cá tính tập thành này đã tạo ra cái đặc tính của mỗi thời đại. Vả lại cái đặc tính
này chỉ tạm bợ và chỉ có ở mặt ngoài bởi những cá tính tập thành ấy chỉ là
những lớp mặt nạ, nó không đặng di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, nó
chỉ có giá trị riêng đối với mỗi người. Hơn nữa, ngay đối với mỗi người nó vẫn
có tính cách tạm bợ, nhất thời. Nội một việc thay đổi khí hậu cũng có thể thay
đổi cá tính tập thành của một người, để rồi những đặc tính thiên nhiên phát lộ
trở lại.
Lấy một thí du, hạng người “ái nam nái nữ” ở thời đại nào cũng có ít nhiều, bởi
sự nghịch đảo của tính dục không phải là một đặc tính tập thành mà là do một
bẩm chất thiên nhiên đã bị một trạng thái cảm xúc quy định theo một điều kiện
nào đó. Những công trình khảo cứu của giáo sư Pavlov về những phản ứng có
điều kiện, của các giáo sư Ernest Dupré, Delmax, Marcel Boll về cảm xúc đã
chứng tỏ rằng thói đồng tính ái luyến và những chứng thác loạn của tính dục đều
do một thể tạng đa cảm xúc và một phản ứng đã bị quy định theo một cảm xúc
riêng của tính dục gây ra.
Vì thế ở thời đại nào cũng có hạng người “ái nam ái nữ”. Sống ở những thời đại
mà “căn bệnh” ấy bị xã hội khép vào tội tử hình thì những “con bệnh” tự nhiên
vì sợ sệt phải giấu nhẹm “tật bệnh” của họ, không dám để nó chường ra một
cách công khai. Các sử gia thời sau rất dễ lầm tưởng rằng ở thời đó những
chứng thác loạn của tính dụ c đã bớt đi hoặc bị tiêu diệt. Thực ra nó vẫn tồn tại,
song nó chỉ phát lộ một cách kín đáo mà thôi.
Thời xưa, ở La Mã luật Julia kết án tử hình những đàn bà ngoại tình. (Và thời đó
bên nước ta những hạng đàn bà ấy cũng bị “voi chà, ngựa xé” hoặc bị “kết bè
thả trôi sông”). Ở thời Trung Cổ, đạo Công Giáo cũng đặt ra những luật lệ rất
khắc khe để bảo vệ thuần phong mỹ tục, những luật lệ mà trải qua các thời đại
sau đó đã bớt gắt gao dần dần và hiện nay người ta còn thấy dấu vết trong bộ
dân luật. Nhưng không phải vì thế mà số những ông chồng “bị cắm sừng” đã
suy giảm. Lúc những luật lệ khắt khe ấy còn hiệu lực nó chỉ làm cho các cặp
nhân tình “bất hợp pháp” thêm dè dặt.
Cũng như vào đầu thế kỷ XVII bên Châu Âu có rất nhiều thầy tu sa đọa. Song
đồng thời lại có những bậc thánh thiện như Vincent de Paul, Francois de Sales,
Bossuet, Bourdaloue v.v…