BIẾT NGƯỜI - Trang 28

Hiện tượng đầu tiên là dinh dưỡng. Tất cả mọi sinh vật đều biết tự dưỡng,
nghĩa là ở mỗi sinh vật đều có một sự trao đổi những thực chất với hoàn cảnh
mà nó đang sống. Những sinh vật thô sơ nhất chỉ gồm có một tế bào, như loài
“protiste” chẳng hạn, cũng nhận được của cái hoàn cảnh mà chúng đang sinh
sống, những chất bổ cần thiết nó ngấm qua cái vỏ bọc nguyên sinh chất của
chúng. Càng bước cao lên trên đẳng cấp sinh vật, chúng ta sẽ thấy cơ năng dinh
dưỡng được quy định vào một cơ quan do đó những cơ quan này đã trở nên
phức tạp.
Hiện tượng thứ hai là hiện tượng sinh sản. Tất cả những sinh vật đều được
truyền tồn, nối dõi. Đó là do tính cách liên tục của sự sống. Để thi hành công
việc ấy, tạo vật dùng nhiều phương thức khác nhau và bất chấp cái luân lý của
con người. Đôi khi, ở những sinh vật thô sơ, cái tế bào nguyên khởi tự chia ra
làm đôi để sinh ra hai sinh vật mới riêng biệt; có trường hợp sinh vật ấy nảy sinh
thêm bằng cách nảy mầm nở mọng, lại cũng có khi những sinh vậy ấy tạo ra
những tế bào đặc biệt, được gọi là tế bào tính dục. Hai tế bào trống mái sẽ kết
hợp nhau để sinh ra một sinh vật mới. Đó là lối sinh sản tính biệt.
Hiện tượng thứ ba là hiện tượng di động. Tất cả những sinh vật đều có thể di
động, tự động, vận động, chuyển động. Dù là những sinh vật sơ đẳng nhất, trông
ở mặt ngoài hình như không có động lực, nhưng bên trong vẫn có nhiều sự vận
chuyển dù là yếu ớt. Những sự máy động này có thể rất chậm như ở giống san
hô hoặc nhanh như ở loài chim én.
Hiện tượng sau cùng là cảm thụ tính. Tất cả những sinh vật đều bị khích động
hoặc ít hoặc nhiều bởi những khích động của hoàn cảnh bên ngoài. Tất cả đều
biết cảm giác. Lẽ dĩ nhiên ở đẳng cấp dưới, những cảm giác này rất thô thiển, nó
được cảm giác bởi toàn bộ của tế bào. Càng lên cao ở đẳng cấp sinh vật nó càng
trở nên phức tạp. Các sinh vật cao đẳng có những cơ quan riêng biệt cho mỗi
loại cảm giác.
Người ta cũng nhận thấy bốn điều kiện của sự sống này ở những vật thể vô tổ
chức nhưng chỉ thấy riêng từng hiện tượng một. Một ngọn lửa chẳng hạn, cho
chúng ta thấy hình ảnh của sự dinh dưỡng. Nó cũng biết hấp thụ và biến hóa
những thực chất của cảnh vật bên ngoài.
Việc thành lập những tinh thể trong một thứ nước mà chất thuốc đã tan đến
nung độ, gần giống như sự sinh sản. Sự vận động rất thông thường trong tạo vật: