ta có thể đoán biết được thực chất cá tính của con người ấy, dù về sau cá tính
của họ có bị che đậy bởi những gì họ đã thâu thập khi chung đụng với đời sống.
Các nhà giáo dục không nên xem thường những việc mà họ thường cho là có
tính cách “trẻ con” vì thực ra đó là những dấu hiệu chắc chắn nhất có thể hướng
dẫn họ trong việc giáo dục con người.
Có ba loại sự kiện có thể ảnh hưởng đến cá tính tập thành:
Trước hết là những sự kiện thuộc thể chất. Một tuổi thơ đau khổ, sự thiếu tình
thương của cha mẹ, một đời sống bần cùng, một cảm xúc quá mạnh có thể ảnh
hưởng sâu xa đến cá tính tập thành. Qua các tác phẩm của hai văn hào J. J
Rousseau và Jack London chúng ta thấy rõ suốt đời họ, đã giữ mãi dấu vết của
những đau khổ mà họ đã trải qua lúc thiếu thời.
Nhiều quyết định của vua Louis XIV (nhất là việc dời đô về Versailles) có
nguyên do ở cái kỷ niệm không hay của ông ta về cuộc nổi loạn La Fronde. Lúc
còn bé, vua Louis XIV đã bị đau khổ về tinh thần lẫn vật chất vì cuộc bạo động
này, ông bị xúc động quá mạnh nên suối đời vẫn giữ mãi cái ấn tượng ấy.
Sự đau khổ về thể chất của dân cư ở những vùng bị chiếm đóng lúc chiến tranh
chắc chắn cũng có ảnh hưởng đến cá tính tập thành của họ.
Kế đó là những sự kiện thuộc sinh học. Một tật bệnh có ảnh hưởng đến cá tính
tập thành. Bệnh cận thị chẳng hạn làm thay đổi thái độ và lối xử sự của một đứa
trẻ.
Lúc thiếu thời, thi hào Byron tính tình nhút nhát hay lo sợ, hay ngờ vực, có lẽ vì
ông bị tật ở chân. Về sau, mặc dù ông đã trở nên một nhân vật có tiếng tăm, ông
cũng không thoát khỏi ảnh hưởng ấy.
Sau hết là những sự kiện thuộc xã hội. Những sự kiện này vừa nhiều và cũng
vừa quan trọng. Đó là ảnh hưởng của gia đình, của nhà trường, của bạn bè, của
sách vở, của giáo dục, của những cuộc du lịch, của những cuộc thành công, thất
bại…
