tối vừa bàn tán về tư cách xấu xa kinh tởm của những kẻ ngoài nhóm?
Thói phân biệt chủng tộc của dân miền Nam chính là do họ đối lập
mình với đám “mọi đen” bẩn thỉu. Nhưng, ngược lại, những kẻ ở ngoài
nhóm kia sẽ lập liên minh, và thiết lập bản ngã tập thể của họ bằng
những cuộc trò chuyện phẫn nộ, khoái trá về dân da trắng hủ lậu, đám
Anglo-Saxon da trắng theo đạo Tin Lành, về quân địch, và bọn tư sản
trời đánh thánh vật. Thậm chí thánh Thomas Aquinas cũng tiết lộ rằng
các bậc thánh trên Thiên đường được hồng phúc là có thể nhìn qua
tường thành để thưởng thức “công lý đích đáng” dành cho những tội đồ
quằn quại dưới Địa ngục. Mọi kẻ thắng đều cần có kẻ thua; mọi vị
thánh đều cần tội đồ; mọi nhà hiền triết đều cần kẻ ngu - mọi sự sẽ tiếp
diễn như thế chừng nào điều quan trọng nhất trong cuộc đời còn là
khao khát “trở thành ai đó” hay “là cái gì đó”, như một trong vô vàn
các tiểu Thượng đế độc lập và riêng biệt.
Như vậy, khi định nghĩa bản thân, tôi luôn sử dụng hình dung về
bạn; tôi biết mình là gì chỉ thông qua định nghĩa “kẻ khác” là gì. Và
không quan trọng họ chiếm vị trí nào trên thang giá trị của tôi. Nếu họ
đứng cao hơn tôi, tôi hưởng cái thú tự than thân trách phận; nếu ở dưới
tôi, tôi hưởng cái thú kiêu hãnh. Hình dung về tôi của tôi đi liền với
hình dung của bạn về bạn. Vậy thì, như một đại giáo trưởng Hassid
diễn giải, “Nếu ta là ta vì ngươi là ngươi, và nếu ngươi là ngươi vì ta là
ta, thì ta sẽ không phải là ta, và ngươi cũng không phải là ngươi.” Thay
vì vậy, cả hai ta là cái gì đó chung giữa cái Martin Buber
và-Anh và Tôi-và-Nó - chính là cái nam châm nằm giữa các cực, giữa
chính tôi và mọi thứ được hiểu là kẻ khác.
Về lý thuyết, không thể phản bác điều này. Nhưng giờ đây, có một
câu hỏi đặt ra trước chúng ta, trong thực tế, làm sao vượt qua được cảm
giác bị cách ly với tất cả những thứ “khác”, cái cảm giác ta chỉ là ta -
một sinh vật bị định đoạt phải cạnh tranh và xung đột với hầu hết mọi
thứ “khác” trong kinh nghiệm của nó. Để vượt qua được cảm giác này,
có nhiều cách, và mỗi cách đều có sự hấp dẫn. Đó có thể là các bài tập
thiền định trong yoga, vũ điệu xoay tròn của tu sĩ Hồi giáo, liệu pháp
