chắc chắn là những sự nghiệp cần được ủng hộ mạnh mẽ, nhưng không
bao giờ trên tinh thần thiếu tôn trọng cái đối lập, hay xem nó là hoàn
toàn ác hoặc điên rồ. Không phải vô cớ mà các luật lệ chính thức trong
quyền Anh, judo, đấu kiếm, và cả đấu súng đòi hỏi người thi đấu phải
chào nhau trước khi giao chiến. Trong bất kỳ tương lai nào có thể thấy
trước cũng sẽ có hàng ngàn hàng vạn người căm ghét và ghê tởm người
da đen, cộng sản, người Nga, người Hoa, người Do Thái, tín đồ Thiên
Chúa giáo, dân hippy, người đồng tính, và những “con nghiện”. Những
nỗi căm thù này sẽ không nguôi ngoai, mà chỉ bùng lên, bởi việc lăng
mạ những ai cảm thông với họ, và những cái nhãn thóa mạ mà ta dán
cho họ - những kẻ nệ cổ, phát xít, cánh tả, kẻ dốt nát - rất có thể sẽ trở
thành phù hiệu và biểu tượng kiêu hãnh để họ tập hợp và đoàn kết.
Cũng chẳng ích gì khi công khai đối đầu với sự phản đối bằng các
cuộc biểu tình ngồi, các cuộc biểu tình tuần hành bất bạo động và lịch
sự, trong khi lại đi đề cao bản ngã tập thể của chúng ta bằng cách kín
đáo lăng nhục họ. Nếu ta muốn công bằng cho các tộc người thiểu số
và chiến tranh hòa hoãn với kẻ thù tự nhiên của ta, dù đó là con người
hay không phải con người, trước hết ta phải thỏa hiệp với thiểu số và kẻ
thù trong chính ta, trong chính tâm ta, vì kẻ lưu manh có ở trong ta
cũng như ở bất cứ đâu trong thế giới “bên ngoài” - nhất là khi ta nhận
ra thế giới bên ngoài da ta cũng chính là ta như thế giới bên trong. Nếu
không nhận thức được điều đó, không ai có thể hiếu chiến hơn một kẻ
theo phong trào hòa bình khi anh ta nổi xung lên, hay một người dân
tộc chủ nghĩa bạo lực hơn cả một kẻ phản đế.
Quả thực, bạn có thể lý sự rằng chuyện này đòi hỏi nhiều quá. Bạn
có thể lấy cái cớ cũ rích rằng công việc “thay đổi bản tính người” quá
nhọc nhằn và chậm chạp, rằng cái ta cần là hành động tức thời trên diện
rộng. Rõ ràng, cần có quy tắc để tạo ra bất kỳ thay đổi tận gốc nào
trong khuôn mẫu hành vi con người, mà liệu pháp tâm lý thì có thể kéo
dài lê thê hàng năm trời. Nhưng đây không phải là điều tôi gợi ý. Có
thật là tốn kém nhiều thời gian và công sức hay không để hiểu được ta
phụ thuộc vào kẻ thù và người ngoài để tự định nghĩa mình, và rằng
