xung quanh là không gian trống hay những bề mặt đồng nhất, nhận
thức sẽ phát chán và kiếm tìm thêm các đặc trưng khác. Sự chú tâm
giống như co chế quét (scan) có trong ra đa hay truyền hình, Norbert
Wiener
cùng các đồng nghiệp đã tìm được một số bằng chứng cho
thấy có một quá trình tương tự như vậy trong não người.
Cơ chế tiếp nhận thế giới theo từng mảnh chẳng mấy chốc sẽ
khiến kẻ sử dụng tin rằng thế giới là một tập hợp khổng lồ gồm vô số
mảnh nhỏ, y gọi các mảnh này là những sự vật hay hiện tượng riêng lẻ.
Ta thường nói rằng con người chỉ có thể nghĩ đến một sự việc trong
một khoảng thời gian nhất định.
Sự thật là khi nhìn thế giới theo từng mảnh, ta khiến mình tin rằng
thế giới bao gồm vô số sự vật tồn tại riêng rẽ; và vì thế ta tự đặt ra câu
hỏi là những vật này liên hệ với nhau ra sao, làm thế nào chúng trở
thành nguyên nhân và hệ quả của nhau. Câu hỏi ấy có thể chẳng bao
giờ nảy sinh nếu ta nhận thức được rằng chính thế giới quan của ta đã
chia thế giới thành những mảnh, sự vật, hiện tượng, nguyên nhân và hệ
quả riêng biệt. Ta không thấy được rằng thế giới là một toàn thể như
một con mèo có cả đầu và đuôi.
Ta cũng nói về sự chú tâm như là sự lưu ý. Lưu ý là chọn lọc, là để
tâm tới những mảnh tri giác hay một số sự việc có vẻ mang nhiều ý
nghĩa hơn những sự việc khác trên thế giới. Chúng ta chú tâm vào một
số sự việc và bỏ qua tất thảy những gì còn lại - vì lý do đó mà sự chú ý
có ý thức đồng thời cũng là “lờ đi” một cách vô tình, dẫu rằng việc chú
tâm đem lại cho chúng ta một bức tranh sáng rõ về những sự việc ta
nhận thức. Thực tế là ta nhìn, nghe, ngửi, nếm, và chạm phải vô số thứ
mà trí óc ta không bao giờ lưu ý. Anh có thể chạy xe ba mươi dặm, suốt
thời gian đó anh trò chuyện với một người bạn. Điều anh lưu ý và ghi
nhớ là cuộc trò chuyện, nhưng bằng cách này hay cách khác não anh
vẫn có phản ứng với con đường, các phương tiện khác, đèn giao thông,
và có trời mới biết còn những gì nữa, trong khi trí óc anh không thực sự
để tâm, hay có thể nói là tập trung tinh thần vào những sự vật ấy.
Tương tự, anh có thể trò chuyện với ai đó tại một buổi tiệc mà không
