và minh bạch luật chơi của cộng đồng cho con cháu thì chúng ta lại làm
chúng mụ mị đi, khiến chúng hoang mang vô vọng, bởi vì chúng ta, với
tư cách là người lớn, đã từng hoang mang như vậy, và vẫn còn hoang
mang như vậy, không hiểu được trò mà ta đang chơi.
Trò chơi tiến thoái lưỡng nan là một trò có luật chơi tự mâu thuẫn,
một trò chơi dẫn đến sự tự thất vọng triền miên - như cố chế ra một cái
máy chuyển động vĩnh viễn theo cơ học Newton, hay cố chia ba một
góc đã cho nào đó bằng một thước kẻ và compa. Trò chơi tiến thoái
lưỡng nan của cả xã hội có thể được diễn đạt theo vài cách như sau:
Luật chơi đầu tiên của trò này là nó không phải là một trò chơi.
Ai cũng phải chơi.
Các con phải yêu thương chúng ta.
Các con phải tiếp tục sống.
Cứ là mình, nhưng hãy đóng một vai nhất quán và chấp nhận
được.
Hãy tự chủ và hãy tự nhiên.
Cố gắng thành thật.
Về bản chất, trò chơi này là đòi hỏi ở người chơi hành vi tự nhiên
thuộc một số kiểu nhất định. Sống, yêu thương, tự nhiên hay thành thật
- tất cả những thứ này là hình thức hành vi tự nhiên: chúng “tự” xảy ra
như tiêu hóa thức ăn hay để tóc dài. Một khi bị ép buộc, những hành vi
này lập tức mang sắc thái gượng ép, có tính toán trước và giả dối,
không ai ưa. Khi đó hành vi của chúng ta sẽ trở nên tội nghiệp và
không toàn vẹn, vô vị như hoa bị thúc nở và nhạt như trái cây chín ép.
Sự sống và tình yêu làm nảy sinh nỗ lực, nhưng nỗ lực sẽ không sinh ra
những điều ấy. Niềm tin - ở cuộc sống, ở người khác, và ở chính mình -
là thái độ để cho cái tự nhiên thanh thoát được tự nhiên thanh thoát,
theo cách riêng của nó và theo thời gian của riêng nó. Dĩ nhiên, điều
này mạo hiểm, vì cuộc đời và những kẻ khác không phải bao giờ cũng
đáp lại niềm tin như ta mong muốn. Niềm tin luôn là một canh bạc vì
