loại, vậy mà hầu hết nhà cửa trông cứ như được xây nên bởi kẻ mới
nghe nói về ngôi nhà chứ chưa hề trông thấy một ngôi nhà nào. Lụa,
vải lanh, len, và vải bông thì dồi dào về màu sắc và hoa văn, vậy mà đa
số đàn ông ăn mặc như sinh viên thần học hay người làm dịch vụ tang
lễ, trong khi đàn bà làm nô lệ cho trò chơi thời trang với luật chơi cơ
bản “Tôi bắt kịp mốt trước cô”. Thị trường vật liệu cho họa sĩ và nhà
điêu khắc đã nở rộ chưa từng có trong lịch sử, nhưng các bức tranh
trông cứ như thể được làm bằng phân hay giấy bìa vụn, còn tượng thì
như cái máy chữ lam nham hay khúc than củi từ một nhà xí cháy
rụi
. Ta có không biết bao nhiêu là chồng đĩa nhạc thuộc mọi thời đại
và mọi nền văn hóa, với những phương tiện tuyệt hảo nhất để nghe
chúng. Nhưng ai thực sự lắng nghe? Chắc là mấy tay hút cần sa.
Điều này có lẽ là một sự phóng đại theo tinh thần Henry Miller
.
Tuy nhiên, càng lúc tôi càng thấy danh tiếng của chủ nghĩa duy vật Mỹ
thiếu căn cứ đến mức nào – với điều kiện, chúng ta sẽ coi một người
duy vật là người hưởng thụ trong thế giới vật chất và ham mê vật chất.
Theo nghĩa này, chúng ta chắc chắn là những nhà duy vật siêu đẳng khi
chế tạo ra máy bay phản lực, nhưng khi ta trang hoàng bên trong lũ
quái vật hoành tráng này để hành khách được tiện nghi thì hoàn toàn
lòe loẹt vớ vẩn. Những cô gái đi giày cao gót, hông lép, nom như búp
bê, dọn những bữa ăn vô vị đã được hâm nóng. Bởi vì thú vui của ta
không phải là thú vui vật chất mà chỉ là biểu tượng của thú vui - những
thứ được gói ghém long lanh nhưng bên trong kém chất lượng.
Giải thích thật đơn giản: phần lớn sản phẩm của ta được những
người không hứng thú làm ra chúng tạo nên, dù với tư cách là ông chủ
hay công nhân. Mục tiêu của họ trong doanh nghiệp không phải là sản
phẩm mà là tiền, và do vậy mọi mánh lới được đem ra dùng để cắt giảm
chi phí sản xuất và bằng mánh khóe làm màu mè, đóng gói, họ lừa bịp
người mua tin rằng sản phẩm được sản xuất tốt và thật. Ngoại lệ duy
nhất là những sản phẩm buộc phải xuất sắc chỉ vì lý do an toàn hay giá
đắt - máy bay, máy tính, tên lửa vũ trụ, các dụng cụ khoa học, vân vân.
