chỉ là một quy ước ngữ pháp này, cũng là nguyên nhân của (hoặc, hay
đúng hơn, “điliền” với) những câu đố trái khoáy như tinh thần điều
khiển vật chất ra sao, hay tâm trí làm cơ thể cử động ra sao. Làm sao
một danh từ, theo định nghĩa thì không phải là hành động, lại có thể
đưa đến hành động?
Các khoa học gia sẽ đỡ lúng túng hơn nếu họ dùng thứ ngôn ngữ,
theo khuôn mẫu của thổ dân Nootka châu Mỹ, gồm có động từ và trạng
từ, không dùng danh từ và tính từ. Nếu như ta có thể gọi một cái house
(nhà) là housing, một cái mat (chiếu) là matting, hay một couch (trường
kỷ) là seating, sao ta không được nghĩ people (người) là “peopling”,
brain (não) là “braining”, hay ant (kiến) là “anting”? Theo cách đó thì
trong ngôn ngữ Nootka nhà thờ là “housing religiously”, cửa hiệu là
“housing tradingly”, còn một tổ ấm là “housing homely”. Nhưng ta đã
quen hỏi, “Ai hay cái gì ở trong nhà? Người nào? Kiến là cái gì vậy?”
Nhưng chẳng phải hiển nhiên sao khi ta nói, “Ánh chớp lóe,” thì ánh
lóe cũng chính là ánh chớp, và nói như thế này là đủ rồi: “Đã có ánh
chớp”? Mọi sự vật được dán nhãn bằng một danh từ thì hiển nhiên đã là
một quá trình hay là hành động rồi, nhưng ngôn ngữ chứa đựng đầy
những thứ kỳ quặc, như trong câu “Trời đang mưa”, “trời” được coi là
nguyên nhân của hành động.
Nói “Một người đang chạy” có thực giải thích được sự chạy hay
không? Trái lại, giải thích duy nhất sẽ là một mô tả về phạm vi hay
hoàn cảnh mà “một sự người đi liền với sự chạy” có tính chất khác với
mô tả trong đó “một sự người đi liền với sự ngồi”. (Tôi không định giới
thiệu hình thái ngôn ngữ động từ vụng về và sơ khai này để sử dụng
chung và thông thường. Ta phải tạo ra cái gì đó tao nhã hơn nhiều).
Hơn nữa sự chạy chẳng phải là cái gì đó khác mà chính là bản thân tôi,
là tôi (sinh vật) làm. Vì sinh vật khi thì là một quá trình chạy, khi thì là
một quá trình đứng, đôi khi là một quá trình ngủ, vân vân, và trong mọi
trường hợp, “nguyên nhân” của hành vi chính là hoàn cảnh với tư cách
là một chỉnh thể - chỉnh thể sinh vật/môi trường. Quả thực, tốt hơn hết
