hết. Trong tôi đã hình thành một thói quen như vậy.
- Chắc là quê ông? Hay là ở đó có kỷ niệm gì?
Tôi hỏi.
- Vấn đề là ở chỗ những nơi ấy đối với tôi chẳng có gì quen thuộc và cũng
chẳng có gì đáng nhớ. Tôi chưa từng tới đó bao giờ.
Tôi nói một cách ngập ngừng:
- Tôi vẫn không hiểu ý ông.
- Câu chuyện dài đấy. - Nhà thổ nhưỡng học trả lời. - Nó bắt đầu từ thời
trước cách mạng kia, khi tôi còn là một cậu học sinh trung học. Tôi cùng với
cha tôi từ Ximfêrôpôn đi Maxcơva. Suốt ngày tôi đánh đu bên cửa sổ như
con bé Naxtia này này. Và ở một nơi nào đó thuộc tỉnh Kurxka, tôi trông
thấy một ngôi nhà gỗ ở cô đơn trên cánh đồng cỏ khô bên bờ một cái khe.
Cạnh ngôi nhà cũng chẳng có lấy một hàng rào. Gió tung bụi và ngôi nhà
đứng trong bụi như trong sương mù. Và, tôi nghĩ: ai ở trong ngôi nhà gỗ đó
nhỉ? Và chắc hẳn về mùa đông, khi bão tuyết vùi ngôi nhà đến tận mái mà ở
đấy thì sợ lắm. Cuộc sống chỉ còn là những chuyến tàu đi ngang. Từ đó tôi
bắt đầu theo dõi ngôi nhà gỗ nọ. Con tàu chỉ lao nhanh qua trong vài giây
đồng hồ nhưng lần nào tôi cũng kịp nhận thấy đôi điều thay đổi. Một lần, tôi
bắt gặp một thiếu phụ ở bên ngôi nhà gỗ, chiếc khăn vuông buộc xụp xuống
tận mắt. Thiếu phụ đang nhóm cái lò đun bếp bằng đất sét và bên cạnh, ở
trong nôi - chiếc nôi làm bằng chiếc lẵng cũ - chắc có một đứa bé. Tôi nhìn
rõ mép một chiếc chăn bông rách.
Rồi có nhiều người khác bắt đầu đến sinh cơ lập nghiệp bên cạnh ngôi
nhà gỗ và dần dần một làng nhỏ mọc lên. Nó cũng nghèo đói và buồn tẻ như
ngôi nhà cô độc nọ. Xuất hiện những đứa trẻ mặc áo cánh rách. Chúng đứng
bên đường sắt và kêu bằng một giọng đều đều: "Bác ơi, ném bánh mì xuống
cho chúng cháu!" "Bác ơi, ném bánh mì xuống cho chúng cháu!". Chúng tôi
ném bánh xuống. Miếng bánh rơi và lăn lông lốc trên cát. Lũ trẻ vồ ngay lấy,
chạy thẳng về nhà không ngoái cổ lại. Năm tháng qua và trước mặt tôi cái
nghèo đói cứ lớn dần. Ông hiểu không, thay vào ngôi nhà gỗ thảm hại nọ đã
