Sự nguy hiểm đó là ở chỗ không thể nào cứ đứng lại mãi trên đỉnh cao,
không xê dịch đi đâu. Mà bất cứ sự xê dịch nào cũng có thể đưa người ta
xuống dốc.
Tấn bi kịch của những người muốn đạt tới cái toàn thiện toàn mỹ là ở chỗ
đó. Đi xuống thì không muốn, đi lên thì không nổi.
Nhân những ý nghĩ đó mà tôi hiểu ra cái chết của nhà điêu khắc Pháp
Arixtiđơ Mayôn
. Ở Pháp người ta đã truyền tụng những câu chuyện
hoang đường về cái chết của ông. Có thể là những gì tôi viết đây cũng là
một câu chuyện hoang đường, nhưng cái đó, xét cho cùng, cũng chẳng quan
trọng lắm.
Những pho tượng của Mayôn, đặc biệt là đầu và thân những người đàn
bà, khác thường ở chỗ chúng có sự kết hợp giữa vẻ kiều diễm và sức mạnh.
Dù người xem có đứng ở vị trí nào mà nhìn những pho tượng ấy chăng nữa,
ở đâu họ cũng thấy cái đường nét trong sáng mà ngày xưa người ta ưa gọi là
đường nét thần thánh.
Nhưng sau khi đã bảy mươi tuổi, Mayôn không thể nào sáng tạo được gì
có thể vượt lên trên những kiệt tác của ông. Ông già Mayôn đã đạt tới đỉnh
cao. Ông không muốn từ trên đó tụt xuống và ông chọn cái chết.
Một hôm Mayôn, lúc đó đang ở tại một vùng ngoại ô Pari, đang đêm lén
lút vào ga- ra, ngồi vào xe hơi và lái ra bờ đại dương. Ông lái xe đến một địa
điểm quen thuộc gần Et’ret, nơi đất liền đứt hẫng xuống nước bằng một bức
tường thẳng đứng, lởm chởm đá.
Gần đến đại dương, Mayôn cho xe chạy với một tốc độ điên cuồng và xe
ông bay đi mấy chục thước trong không trung rồi từ trên khoảng cao chót
vót rơi xuống đại dương.
Chỉ có những người dân chài Et’ret đơm đó đánh tôm hùm là được chứng
kiến chuyện đó.
Người ta tìm kiếm thi hài Mayôn và chiếc xe bẹp nát trong một thời gian
dài.
- Xin lỗi mơxiơ, ông vừa để rơi vật gì. - Một giọng đàn bà yếu ớt nói.
