Trong số tranh có mấy bức chân dung Liđia Nicôlaépna với chữ đề bằng
tiếng Pháp "Liđia".
- Gì thế này? - Một người trong bọn chúng tôi hỏi: - Cái gì đây vậy?
Liđia Nicôlaépna lẳng lặng đặt cốc uống lên bàn chung quanh một chai
vang sẫm màu. Căn cứ vào tiếng cốc vô tình lanh canh khẽ va chạm nhau, ta
có thể đoán được rằng Liđia Nicôlaépna cảm động và bà không trả lời là để
khỏi lộ nỗi xúc động.
Tôi lại gần những bức tranh và thấy trên mỗi bức, ở góc phải, một chữ ký
nguệch ngoạc bằng sơn đen: "Matitxơ".
- Chả là trong khoảng thời gian hơn hai mươi năm, - bà Liđia Nicôlaépna
cuối cùng hết sức cố gắng mới nói được với chúng tôi, - tôi là người rất gần
gụi với Matitxơ, tôi làm nữ thư ký cho ông và là người giúp việc ông.
Matitxơ đã qua đời trên tay tôi. Những bức tranh này là của Matitxơ tặng
tôi. Một phần tranh tôi đã gửi biếu viện bảo tàng Ermitagiơ
. Số còn lại
sau khi tôi chết đi sẽ trở thành tài sản quốc gia. Tôi không thể kể lại rằng
Matitxơ đã là người như thế nào. Thậm chí tôi cũng chẳng dám nghĩ đến
chuyện ấy. Tốt hơn hết là chúng ta hãy cạn chỗ rượu vang này để chia tay
nhau.
Tôi không thể nào rời mắt khỏi những bức tranh trên tường. Tôi cảm thấy
sự có mặt của những bức tranh Matitxơ trên tường và sự có mặt của tôi giữa
đám tranh ấy như một thứ ngày hội mới có, vừa bắt đầu. Thời gian biểu của
ngày hội ta chưa biết và những truyền thống của nó ta chưa quen, nhưng đó
là một ngày hội thực sự của phát hiện một thế giới hội họa mới.
Trong những năm cuối cùng của đời ông, Matitxơ đã dựng lại biệt thự của
mình trên bờ biển Riviera
một căn phòng với những bức tường bằng thép
mắt cáo và nuôi trong đó rất nhiều chim chóc miền nhiệt đới với những bộ
lông sáng rực những màu kỳ diệu.
Ông ngắm nghía những bộ lông của chúng trong một thời gian dài để học
ở thiên nhiên khả năng tô màu tuyệt diệu của nó.
