nguy hiểm cho những người đàn bà bằng một tiếng huýt sáo nhẹ. Katêrina
đã chạy thoát.
Trước chuyến đi Plexơ, Lêvitan chỉ yêu có phong cảnh Nga, còn nhân dân
sống trên đất nước lớn lao này ông không hiểu nổi. Ông đã biết những ai?
Lão gác cổng vũ phu trong trường học mang biệt hiệu "Con ma", những tên
hầu bàn trong các quán rượu, những tên bồi láo xược trong phòng cho thuê,
những nông phu man rợ ở Tsunkôvô. Ông luôn nhìn thấy cảnh hung bạo,
bẩn thỉu, sự cam chịu đần độn và lòng khinh rẻ đối với ông, một người Do-
thái.
Trước những ngày ở Plexơ ông không tin ở tâm hồn hiền hậu của nhân
dân, trí tuệ của họ, cũng như khả năng hiểu nhiều biết rộng của họ. Sau
Plexơ, Lêvitan cảm thấy sự gắn bó của mình không chỉ riêng với phong cảnh
Nga mà cả với nhân dân đất nước ấy - một dân tộc tài hoa đau khổ, một dân
tộc hình như đang lặng đi, không biết trước một tai họa mới hay trước một
cuộc giải phóng vĩ đại.
Trong chuyến đi Vonga lần thứ hai này Lêvitan vẽ được nhiều. Về bức
tranh ấy Tsêkhôp đã nói với ông: "Trên tranh của anh đã thấy có nụ cười".
Ánh sáng và ánh lấp lánh lần đầu tiên đã hiện lên trên những tác phẩm
"miền Vonga" của ông - trong bức "Plexơ vàng" "Gió mới" và "Chuông
chiều".
Hầu như mỗi người trong chúng ta đều giữ lại từ thuở còn thơ hình ảnh
của những bãi cỏ trong khu rừng phủ đầy lá rụng, những mảnh đất lộng lẫy
và u sầu nơi quê hương, những mảnh đất rực rỡ bên dưới một mặt trời không
nóng bỏng trên nền trời xanh thẳm, trong cái yên tĩnh của những vùng nước
lặng gió, trong tiếng kêu chiêm chiếp của những con chim lang bạt.
Đến tuổi thành niên những kỷ niệm ấy lại dậy lên trong lòng ta một sức
mạnh kỳ lạ bởi những nguyên do nhỏ nhặt nhất - chẳng hạn như cái phong
cảnh thoáng qua ngoài cửa sổ toa tàu kia - và những kỷ niệm ấy gây ra trong
lòng ta nỗi bồi hồi và cảm xúc về hạnh phúc mà chính ta cũng không hiểu,
làm ta muốn dứt bỏ tất cả; những thành phố, những ưu tư, những người đã
