thấy lương tâm cắn rứt trước đồng bào. Bà muốn giấu tờ cáo thị khỏi mắt
ông Êgo, khỏi mắt mọi người. Bọn Đức sẽ giết Vania. Chúng có thể giết cả
bà vì bà đã bóc cái mảnh giấy nhớp nháp kia. Còn đồng bào? Đồng bào, trừ
cái ông Êgo kỳ quặc kia, sẽ không bao giờ tha thứ tội lỗi kia cho bà, vì thiếu
phụ bị giết, ông lão chủ hiệu thuốc bất hạnh và những ngôi nhà nát vụn, nơi
họ đã sống bao năm, những ngôi nhà mà mọi vật đều quen thuộc, từ nước
sơn tróc ở những tay vịn thang gác đến tổ én dưới cửa sổ. Ai là người chẳng
biết Vania là đứa trẻ do bà dạy dỗ. Nhiều người còn tưởng anh là con trai
của bà.
Bà Vácvara như đã cảm thấy những cái nhìn chằm chằm khó chịu, đã
nghe thấy những tiếng thì thào rin rít sau lưng. Bà còn mặt mũi nào nhìn mọi
người! Thà Vania cứ giết ngay bà đi còn hơn là giết những người kia. Thế
mà ông Êgo lại còn nói rằng đó là một chiến công vĩ đại.
Bà Vácvara cứ lần từng sợi tua của chiếc khăn mà khóc cho đến khi trời
bắt đầu sáng.
Khi trời sáng hản, bà lẻn ra khỏi lều, đi xuống thành phố. Gió rú rít thổi
tàn tro bay trên các phố. Biển reo ào ào trong cái ảm đạm tăm tối, trong
sương mù. Hình như đêm chưa đi hẳn, giống như một tên ăn trộm, nó náu
mình trong những chỗ ngoặt, từ đó bốc lên một mùi khét lẹt, mùi rêu và mùi
vẩy sắt nung cháy.
Giờ đây, lúc bình minh, ruột gan bà Vácvara như đã bị nước mắt đốt cháy
hết và bà không còn biết sợ là gì nữa. Bọn Đức cứ việc giết bà, đồng bào cứ
việc căm thù bà, bà bất cần. Chỉ cốt sao bà được trông thấy Vania, dù chỉ là
cái nốt ruồi trên má anh, rồi chết cũng bõ.
Bà Vácvara đi hấp tấp, mặt cúi gằm xuống. Bà không biết ông Êgo đang
đi đàng sau. Bà cũng không trông thấy lão Xpirô cũng lần mò tới đó, tới phố
chính, và cả người đàn bà dân chài mặt đầy tàn nhang Pasa nữa. Bà Vácvara
vẫn hy vọng rằng có lẽ sẽ chẳng có ai đến xem bọn Đức giải Vania của bà đi
đâu. Chỉ có một mình bà đến đó và không có gì ngăn trở bà được nhìn thấy
Vania của bà.
