"Con luôn nhớ đến cha, - Tachiana đọc tiếp, - đến ngôi nhà của cha con ta,
đến tỉnh lỵ của chúng ta. Tất cả những cái đó xa xăm quá, tưởng như ở đâu
mãi chân trời. Con nhắm mắt lại và thấy con mở cửa hàng rào, bước vào
vườn. Mùa đông, tuyết xuống, nhưng con đường nhỏ dẫn tới phong đình bên
dốc đã được sửa sang sạch sẽ và băng bụi phủ đầy những khóm tử đinh
hương. Lò sưởi trong phòng kêu tí tách. Khói bạch dương thoang thoảng.
Cây dương cầm cuối cùng đã được lên dây lại và cha đã cắm những cây nến
vàng hình xoắn ốc con mua từ Lêningrat vào những chân đèn. Và vẫn những
bản nhạc ấy trên chiếc đàn: bản tự khúc của vở nhạc kịch "Con đầm Pích"
và tình ca "Trên những bờ Tổ quốc xa xôi". Không biết quả chuông treo ở
cửa có kêu không? Thế là con vẫn chưa kịp chữa. Chả lẽ rồi con sẽ lại được
gặp tất cả những cái đó? Chả lẽ rồi con lại được đổ nước giếng trong bình ra
mà tắm sạch bụi đường xa? Cha còn nhớ không? Ôi, nếu cha biết được rằng
ở đây, ở một nơi xa xôi, con yêu mến tất cả những cái đó biết chừng nào?
63 Cha đừng ngạc nhiên, nhưng con nói với cha một cách thật đứng đắn
rằng con nhớ đến những cái đó trong những phút ác liệt nhất của trận đánh.
Con biết rằng con đang bảo vệ không riêng gì tất cả đất nước mà cả cái góc
nhỏ bé và thân yêu ấy trong lòng con: tức là cả cha, cả khu vườn nhà ta, cả
những em bé đầu bù tóc rối trong làng ta, cả những cánh rừng bạch dương
bên kia sông và cả con mèo Ackhíp nữa. Xin cha đừng cười và đừng lắc đầu
cha nhé!
Có thể là khi ở bệnh viện ra, người ta sẽ cho con về nhà trong một thời
gian ngắn. Điều đó chưa chắc lắm. Tốt hơn hết là cha đừng đợi".
Tachiana ngồi rất lâu bên cạnh bàn, mắt mở to nhìn qua cửa sổ, nơi bình
minh bắt đầu hé lên trong một màu xanh dày đặc, và nghĩ rằng sắp tới đây
thôi, ngày một ngày hai, có thể sẽ có một người mà nàng không quen biết từ
mặt trận trở về ngôi nhà này và người đó sẽ đau khổ khi phải gặp những
người xa lạ ở đây và phải trông thấy mọi vật hoàn toàn không giống như ý
người đó muốn.
Sáng hôm sau, Tachiana sai Varia lấy xẻng ra dọn con đường dẫn tới
phong đình trên bờ dốc. Cái lầu đã hoàn toàn đổ nát. Những cột gỗ mốc
