Bà Katêrina nhỏ bé, lưng gù, lặng lẽ ngồi trên chiếc đi-văng và cứ lần giở
mãi giấy má gì không biết trong chiếc ví da nhỏ màu đỏ hung. Lão Tikhôn
hỉ mũi một lúc lâu, quanh quẩn bên ngưỡng cửa.
- Ờ, thôi! - Lão nói, không đợi câu trả lời. -Tôi đi đây, bà Katêrina ạ!
Bà Katêrina thều thào:
- Ờ, đi đi Tisa
! Đi đi, Trời phù hộ cho lão.
Ông lão bước ra, nhẹ nhàng khép cửa và bà Katêrina bắt đầu sụt sịt. Gió
rít ngoài cửa sổ, trên những cành trơ trụi, vặt đi những chiếc lá cuối cùng.
Ngọn đèn đêm run rẩy trên bàn. Nó như một sinh vật độc nhất trong ngôi
nhà bỏ hoang này. Không có ánh lửa yếu ớt ấy bà Katêrina không biết làm
thế nào mà sống được đến sáng.
Đêm dài và nặng nề như những cơn mất ngủ. Những buổi bình minh ngày
càng chậm chạp thêm, ngày càng đến muộn hơn và bất đắc dĩ lắm chúng
mới le lói qua những cửa kính lâu ngày không cọ rửa. Ở giữa những khung
cửa
từ năm ngoái vẫn còn lại trên lần bông những chiếc lá trước kia là lá
thu vàng nhưng bây giờ thì đã bắt đầu mục và đen hẳn lại.
Naxtia, con gái bà lão và là người ruột thịt duy nhất của bà thì ở xa, mãi
tận Lêningrát. Ba năm trước, nàng trở về nhà lần cuối.
Bà Katêrina biết Naxtia giờ đây chẳng còn bụng dạ nào mà nghĩ đến bà.
Bọn trẻ có công chuyện của họ, có những thú vui khó hiểu của họ, hạnh
phúc của họ. Tốt hơn hết là đừng ngăn trở họ. Vì thế, chỉ họa hoằn bà mới
viết thư cho Naxtia, nhưng ngày nào bà cũng ngồi trên mép chiếc đi-văng đã
võng xuống mà nghĩ đến nàng. Bà ngồi yên, lặng lẽ đến nỗi con chuột nhắt
cũng bị mắc lừa vì cái yên lặng ấy. Nó bò ra khỏi lò sưởi, cất hai chân trước
lên, đưa mũi quay đi quay lại hít hít cái không khí tù hãm của căn phòng.
Naxtia cũng không viết thư về, nhưng cứ hai ba tháng một lần, anh đưa
thư trẻ tuổi và vui tính Vaxili lại mang đến cho bà hai trăm rúp gửi bằng thư
chuyển tiền. Anh thận trọng giữ tay bà khi bà ký nhận kẻo bà lại ký không
đúng chỗ.
