Vaxili ra về còn bà Katêrina thì ngồi bần thần cầm số tiền trong tay. Rồi
bà đeo kính vào và đọc đi đọc lại mấy chữ viết trên giấy. Lần nào cũng vẫn
những chữ ấy: nhiều việc quá, đến nỗi không có thì giờ để viết một bức thư
cho ra thư chứ đừng nói chi đến việc về nhà.
Bà Katêrina thận trọng lần giở từng tờ giấy bạc mềm và xốp. Tuổi tác làm
cho bà lão quên khuấy rằng tiền ấy đâu có phải tiền Naxtia đã giữ trong tay,
nên bà lão cứ cảm thấy như những tờ giấy bạc ấy thoang thoảng mùi nước
hoa của nàng.
Một đêm, vào cuối tháng Mười, có ai đó gõ rất lâu vào cái cửa chốt chặt
đã mấy năm ở cuối vườn.
Bà Katêrina bối rối, mãi mới quấn được chiếc khăn len lên đầu, khoác
chiếc áo choàng rộng và lần đầu tiên trong năm ấy, bà bước ra khỏi nhà. Bà
đi chậm, rờ rẫm. Không khí lạnh làm bà nhức đầu. Những ngôi sao bị quên
lãng chòng chọc nhìn xuống đất. Những chiếc lá rơi cản bước đi.
Đứng bên cửa, bà Katêrina hỏi khẽ:
- Ai gọi cửa đấy?
Nhưng bên ngoài hàng rào không có tiếng trả lời.
- Chắc là ta lầm tưởng thế thôi.
Bà Katêrina nói và lần bước trở lại. Bà nghẹn thở, dừng lại bên một gốc
cây già, đưa tay nắm lấy một cành ướt lạnh và nhận ra đó là cây phong. Bà
trồng nó đã lâu lắm, từ khi bà còn là một cô gái hay cười, bây giờ nó đã trụi
lá, đã chết cóng, nó không biết trốn đâu cho khỏi cái đêm gió rét không nhà
này.
Bà lão thương cây phong, đưa tay sờ soạng cái thân xác xơ của nó rồi lần
vào nhà và ngay đêm ấy, bà viết cho Naxtia một lá thư.
Bà viết:
"Con gái yêu dấu của mẹ. Mẹ không sống qua được mùa đông này đâu.
Con hãy trở về lấy một ngày thôi cũng được. Cho mẹ được nhìn con, được
cầm lấy tay con. Mẹ già rồi và yếu đến nỗi chẳng nói chi đi, đến ngồi và
