250 nghìn quân, gần 740 xe tăng, 1.200 máy bay, 7.500 pháo và súng cối.
Như vậy, tương quan lực lượng có lợi cho địch: về người thì theo tỷ lệ 1,4:
1, về pháo và súng cối – 1:1, về xe tăng – 2:1, về máy bay – 3,6:1. Do đó, để
thực hiện những nhiệm vụ giao cho phương diện quân, mỗi chiến sĩ đòi hỏi
phải nỗ lực hết sức.
Tổng tư lệnh tối cao tuy biết rõ Hội đồng quân sự phương diện quân Xta-
lin-grát đã đoan chắc rằng sẽ hoàn thành được những chỉ thị của Đại bản
doanh, song đồng chí vẫn thấy cần phải lại cử A-lếch-xan-đrơ Mi-khai-lô-
vích tới nơi nóng bỏng nhất của mặt trận Xô – Đức: tình hình đòi hỏi phải
như vậy. Vào 1 giờ đêm ngày 27 thảng Bảy 1942, Tổng tham mưu trưởng đã
có mặt tại sở chỉ huy phương diện quân Xta-lin-grát.
Sau đó, Tổng tư lệnh tối cao ra lệnh chuẩn bị một mệnh lệnh đặc biệt
nghiêm ngặt: yêu cầu các đơn vị bộ đội tuyệt đối phải giữ vững các tuyến
đang chiếm giữ. Theo đồng chí, nếu rút nữa về phía Đông thì đất nước có
nguy cơ bị những tai họa nặng nề. I. V. Xta-lin quy định những điều cơ bản
của bản mệnh lệnh và truyền lệnh cho Bộ tổng tham mưu phải thẩm tra kỹ
lưỡng việc các đơn vị nhất thiết phải thi hành mệnh lệnh đó.
Theo tôi, mệnh lệnh này là một trong những văn kiện đáng chú ý nhất và
quan trọng nhất của cuộc chiến tranh. Nó vẽ nên bức tranh chân thực về tình
hình chung tại các mặt trận, tình trạng quân địch, đặt ra cho các đơn vị bộ
đội Liên Xô những nhiệm vụ cấp bách.
Tình hình chung của đất nước được đánh giá một cách ngắn gọn và cô
đọng như sau: “Tổ quoc ta đang trải qua những ngày gay go”. Mệnh lệnh
yêu cầu rằng:
“…phải chấm dứt hẳn những lời nói trống rỗng rằng… chúng ta có nhiều
đất đai, đất nước ta vĩ đại và giàu có, dân ta đông, lúa mì bao giờ cũng thừa
thãi. Những lời nói như vậy là giả dối và có hại, chúng sẽ làm cho ta yếu đi
và kẻ địch mạnh lên, bởi vì nều chúng ta không đình chỉ việc rút lui thì
chúng ta sẽ không có lúa mì, không có nhiên liệu, không có kim loại, không
có nguyên liệu, không có nhà máy và công xưởng, không có đường sắt… Đã
